Κυρίες και Κύριοι Συνάδελφοι,
Είναι γνωστό ότι οι Ευρωπαϊκές οικονομίες, από τα μέσα του 2008, βρέθηκαν στη δίνη μιας μεγάλης, παγκόσμιας οικονομικής κρίσης, την οποία στη χώρα μας οι ηγεσίες των Κομμάτων της τότε Αντιπολίτευσης καμώνονταν ότι δεν την έβλεπαν.
Η κρίση ήταν συστημική και μεταδοτική, από τον χρηματοπιστωτικό στον δημοσιονομικό τομέα, ή το αντίστροφο, από τον δημοσιονομικό στο χρηματοπιστωτικό τομέα, όπως στην περίπτωση της Ελλάδας.
Η συνέχεια είναι γνωστή.
Έκτοτε, τα πιστωτικά ιδρύματα της χώρας, βρέθηκαν, και με ευθύνη τους, αντιμέτωπα με μεγάλες προκλήσεις.
Προκλήσεις που είχαν δυσμενείς επιπτώσεις στη ρευστότητα και στη φερεγγυότητά τους.
Επιπτώσεις που κατέστησαν αναγκαία τη διαμόρφωση πλαισίου στήριξής τους, προκειμένου να διαφυλαχθούν και οι καταθέσεις των πολιτών.
Πλαίσιο που ξεκίνησε να δημιουργείται έγκαιρα, το 2008, με μεθοδικό και διορατικό τρόπο, από την τότε Κυβέρνηση της ΝΔ, παρά τη λυσσαλέα αντίδραση των Κομμάτων της τότε Αντιπολίτευσης.
Θυμίζω τις μεγαλοστομίες τους, ότι δήθεν η τότε Κυβέρνηση «χάριζε τα λεφτά, που υπήρχαν, στους τραπεζίτες και δεν τα έδινε στο λαό».
Ενδεικτικά, από τότε και μέχρι το 2014, ανελήφθησαν, μεταξύ άλλων, οι ακόλουθες πρωτοβουλίες:
1ον. Θεσπίστηκε, το 2008, ένα «πακέτο» κεφαλαιακής ενίσχυσης και χορήγησης εγγυήσεων του Ελληνικού Δημοσίου προς τα πιστωτικά ιδρύματα, ύψους, αρχικά, 28 δισ. ευρώ.
Αυτό το «πακέτο» αποτελεί, μέχρι και σήμερα, όπως επιβεβαιώνει το Σχέδιο Νόμου που συζητάμε, σημαντικό εργαλείο στήριξης του τραπεζικού συστήματος.
Μάλιστα, τα συνολικά έσοδα στον Κρατικό Προϋπολογισμό από την αξιοποίησή του, από μερίσματα και προμήθειες, υπερέβησαν τα 4 δισ. ευρώ την περίοδο 2009–2014.
Επ’ ωφελεία των Ελλήνων πολιτών.
2ον. Ελήφθησαν, από το 2008, συγκεκριμένες πρωτοβουλίες για τη θεσμική θωράκιση του τραπεζικού συστήματος.
Ενδεικτικά:
- Το 2008, ενισχύθηκε το καθεστώς εγγύησης καταθέσεων, με το ανώτατο όριο να αυξάνεται στις 000 ευρώ, από τις 20.000 που ήταν μέχρι τότε.
Όριο που ισχύει μέχρι και σήμερα στη χώρα μας και που έχει επεκταθεί σε πανευρωπαϊκό επίπεδο.
- Το 2010, ιδρύθηκε το Ταμείο Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας, το οποίο λειτουργεί και με την παρούσα Κυβέρνηση.
- Το 2011, διαμορφώθηκε θεσμικό πλαίσιο για την εξυγίανση των πιστωτικών ιδρυμάτων.
Το οποίο υιοθετήθηκε και από την παρούσα Κυβέρνηση, ενσωματώνοντας σχετικές Ευρωπαϊκές οδηγίες.
3ον. Εξασφαλίστηκαν επαρκείς πόροι για την ανακεφαλαιοποίηση του τραπεζικού συστήματος.
Πόροι που βοήθησαν στη σταθεροποίηση της κατάστασης, το 2014, και στη σταδιακή επιστροφή της εμπιστοσύνης στο Ελληνικό τραπεζικό σύστημα.
Κυρίες και Κύριοι Συνάδελφοι,
Σε όλες αυτές τις πολιτικές επιλογές, ο ΣΥΡΙΖΑ, σταθερά και διαχρονικά, ήταν απέναντι, ήταν αντίθετος.
Και όμως, εξαιτίας αυτών των επιλογών, τα τραπεζικά ιδρύματα επανέκτησαν την πρόσβασή τους στις αγορές και οδηγήθηκαν σε επιτυχείς αυξήσεις μετοχικού κεφαλαίου, αντλώντας 8,3 δισ. ευρώ από αυτές.
Εξέδωσαν τίτλους αξίας περίπου 2,5 δισ. ευρώ.
Μηδένισαν την εξάρτησή τους από το μηχανισμό έκτακτης στήριξης της ΕΚΤ.
Μειώθηκε δραστικά η ροή των νέων μη εξυπηρετούμενων δανείων.
Ενώ, στα τέλη του 2014, η αγοραία κεφαλαιοποίηση της συμμετοχής του Ελληνικού Δημοσίου, μέσω του ΤΧΣ, στα συστημικά τραπεζικά ιδρύματα είχε διαμορφωθεί περίπου στα 15 δισ. ευρώ.
Κυρίες και Κύριοι Συνάδελφοι,
Δυστυχώς, η κατάσταση αυτή άλλαξε ριζικά το 2015.
Η Κυβέρνηση των ΣΥΡΙΖΑ και ΑΝΕΛ, εξαιτίας λανθασμένων χειρισμών της, έφερε το τραπεζικό σύστημα αντιμέτωπο με τεράστιους κινδύνους.
Κίνδυνοι που διογκώθηκαν μετά την τραπεζική αργία και τους κεφαλαιακούς περιορισμούς.
Και αυτό γιατί, μεταξύ άλλων:
- Οι συνολικές καταθέσεις και τα repos των πιστωτικών ιδρυμάτων, από το Δεκέμβριο του 2014, μειώθηκαν κατά 50 δισ. ευρώ, ή κατά 25% επί του συνόλου τους.
- Η ποιότητα του ενεργητικού των τραπεζών επιδεινώθηκε, καθώς αυξήθηκαν ραγδαία τα μη εξυπηρετούμενα δάνεια.
- Και οι διεθνείς αγορές έκλεισαν, ενώ, επί της ουσίας, δεν γίνονταν πράξεις στη διατραπεζική αγορά με ξένους αντισυμβαλλόμενους, ούτε έναντι ενεχύρου.
Αυτή την πραγματικότητα την επισημαίνει και η Ευρωπαϊκή Επιτροπή, η οποία σε Έκθεσή της, τον Ιούλιο του 2015, αναφέρει ότι «υφίστανται σημαντικοί κίνδυνοι για τη χρηματοοικονομική σταθερότητα στην Ελλάδα που προήλθαν από την αβεβαιότητα των οικονομικών και χρηματοπιστωτικών πολιτικών της Ελληνικής Κυβέρνησης το τελευταίο εξάμηνο [δηλαδή το 1ο εξάμηνο του 2015]» (European Commission, Greece – Request for stability support in the form of an ESM loan, 10 Ιουλίου 2015).
[Επισυνάπτεται Σημείωμα 1]
Ποιό όμως είναι το αποτέλεσμα της διακυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑ και ΑΝΕΛ, σήμερα, στο τραπεζικό σύστημα;
1ον. Η χρηματοδότηση των τραπεζών γίνεται, κυρίως, μέσω του Ευρωσυστήματος.
Ενδεικτικά, η χρηματοδότηση μέσω του ELA διαμορφώνεται περίπου στα 85 δισ. ευρώ, από μηδέν στο τέλος του 2014.
Με κόστος τόσο για τις τράπεζες όσο και για τους δανειολήπτες.
2ον. Η αξία των τραπεζικών μετοχών έχει καταρρεύσει.
Η αξία των μετοχών που κατέχει το Ελληνικό Δημόσιο διαμορφώνεται, σήμερα, στα 2,9 δισ. ευρώ, από 15 δισ. ευρώ στο τέλος του 2014.
Δηλαδή, είναι μειωμένες κατά 80%.
Με τεράστιο δυνητικό κόστος για τους φορολογούμενους.
[Επισυνάπτεται Πίνακας 1]
3ον. Καθίσταται αναγκαία μια νέα ανακεφαλαιοποίηση των πιστωτικών ιδρυμάτων.
Με νέο, μεγάλο κόστος για τους φορολογούμενους.
Με κεφαλαιακές ανάγκες που οφείλονται, αποκλειστικά, όπως θα δείξει και η Έκθεση της ΕΚΤ που θα δημοσιευθεί σήμερα, στα δεδομένα που διαμορφώθηκαν στην οικονομία το 2015.
Και πιο συγκεκριμένα, στη χειροτέρευση του μακροοικονομικού περιβάλλοντος για εφέτος και τα επόμενα χρόνια, στα νέα, πρόσθετα δημοσιονομικά μέτρα της Κυβέρνησης, στους κεφαλαιακούς περιορισμούς, στη μείωση της αξίας των εξασφαλίσεων, στην αναμενόμενη αυξημένη ροή νέων επισφαλών δανείων.
Και όλα αυτά, σε λίγες ώρες θα αναδειχθούν…
Η νέα ανακεφαλαιοποίηση φέρει την υπογραφή ΣΥΡΙΖΑ και ΑΝΕΛ.
Αυτό άλλωστε επιβεβαιώνει και η Έκθεση Νομισματικής Πολιτικής της ΤτΕ για το 2014-2015, που δημοσιεύθηκε τον Ιούνιο του 2015, και η οποία υποστηρίζει ότι, ακόμη και το 1ο τρίμηνο του 2015 «η κεφαλαιακή επάρκεια των τραπεζών παρέμεινε σε ικανοποιητικά επίπεδα».
[Επισυνάπτεται Σημείωμα 2]
Επειδή όμως ακούω την επιχειρηματολογία της Κυβέρνησης ότι, για πρώτη φορά, με την ανακεφαλαιοποίηση αντιμετωπίζεται και το ζήτημα των «κόκκινων δανείων», ας αποκαταστήσουμε την αλήθεια, από την οποία έχει πάρει τελεσίδικα «διαζύγιο» η Κυβέρνηση.
1η Αλήθεια: Τα προηγούμενα χρόνια, διαμορφώθηκε το πλαίσιο για τη διαχείριση των ανοιγμάτων σε καθυστέρηση και των μη εξυπηρετούμενων δανείων.
Ενώ, εκδόθηκε, το 2014, από την ΤτΕ, και ο Κώδικας Δεοντολογίας για τη διαχείριση των μη εξυπηρετούμενων ιδιωτικών οφειλών.
2η Αλήθεια: Το 2013, η ΤτΕ ανέθεσε στην BlackRock την ευθύνη αξιολόγησης των Προβληματικών Στοιχείων του Ενεργητικού των πιστωτικών ιδρυμάτων, και συγκεκριμένα της λειτουργικής ετοιμότητας και αποτελεσματικότητας των πλαισίων, των πολιτικών, των διαδικασιών και των πρακτικών που έχουν καθιερώσει οι συστημικές τράπεζες προκειμένου να αντιμετωπίσουν μια ευρείας κλίμακας εξυγίανση των προβληματικών στοιχείων του ενεργητικού τους.
Αυτό επιβεβαιώνει και η Έκθεση Νομισματικής Πολιτικής της ΤτΕ για το 2013-2014.
[Επισυνάπτεται Σημείωμα 3]
Ενώ, τον Οκτώβριο του 2014, ολοκληρώθηκε από την ΕΚΤ η άσκηση συνολικής αξιολόγησης, που αποτελούνταν επίσης από έναν ενδελεχή διαγνωστικό έλεγχο με ιδιαίτερα αυστηρά κριτήρια (Asset Quality Review – AQR) και μια άσκηση προσομοίωσης καταστάσεων κρίσης (stress tests).
Οι τράπεζες πέρασαν με επιτυχία την άσκηση, αυτή γεγονός που επιβεβαίωσε τη φερεγγυότητά τους και την επάρκεια των κεφαλαίων τους προκειμένου να αντιμετωπίσουν μελλοντικούς κινδύνους, περιλαμβανομένου και των μη εξυπηρετούμενων δανείων τους.
Συνεπώς, στις προηγούμενες ανακεφαλαιοποιήσεις δόθηκε ιδιαίτερη σημασία στη διαχείριση των «κόκκινων δανείων».
Όλα αυτά επιβεβαιώνονται στην τελευταία ετήσια Έκθεση του Διοικητή της Τράπεζας της Ελλάδος, που δημοσιοποιήθηκε τον εφετινό Φεβρουάριο.
[Επισυνάπτεται Σημείωμα 4]
3η Αλήθεια: Οι τράπεζες ενσωμάτωσαν τις προβλέψεις για τον πιστωτικό κίνδυνο, βελτιώνοντας αισθητά, όπως καλείται στην επιστημονική τραπεζική θεωρία και πρακτική, τον δείκτη κάλυψης, που είναι ο λόγος των συσσωρευμένων προβλέψεων για τον πιστωτικό κίνδυνο προς τα δάνεια σε καθυστέρηση.
Και αυτό οφείλεται στις διαγνωστικές μελέτες που τότε έγιναν.
Κάτι που επιβεβαιώνεται και από τις Εκθέσεις της ΤτΕ.
[Επισυνάπτεται Σημείωμα 5]
Αλήθεια 4: Αυτή που θα δημοσιοποιηθεί σε λίγες ώρες και θα επιβεβαιώνει ότι η αξιολόγηση της ποιότητας του χαρτοφυλακίου των τραπεζών, δηλαδή το AQR, που ενσωματώνει τα «κόκκινα δάνεια», είχε συμπεριληφθεί στους τραπεζικούς λογαριασμούς το 2014.
Συνεπώς, η επιχειρηματολογία της Κυβέρνησης ότι δήθεν αντιμετωπίζονται για πρώτη φορά τα «κόκκινα δάνεια» δεν υποστηρίζεται από πουθενά.
Όπως δεν υποστηρίζεται και η επιχειρηματολογία της ότι για πρώτη φορά ενσωματώνονται νέα εργαλεία, όπως είναι τα CoCos, και δίνονται δικαιώματα ψήφου.
Να σας θυμίσω ότι όλα αυτά προβλέπονταν στο Νόμο 4254/2014, της 7ης Απριλίου, με τον οποίο τροποποιήθηκε ο βασικός Νόμος του 2010 για το ΤΧΣ, τον οποίο ο ΣΥΡΙΖΑ καταψήφισε.
Και σήμερα έρχεται και θριαμβολογεί για ότι η προηγούμενη Κυβέρνηση υιοθέτησε και ο ΣΥΡΙΖΑ καταψήφισε.
[Επισυνάπτεται Σημείωμα 6]
Όπως σε όλα, έτσι και σε αυτά τα θέματα, δεν λέει την αλήθεια.
Η αλήθεια είναι ότι η αυτοπροσδιοριζόμενη ως «Κυβέρνηση της Ριζοσπαστικής Αριστεράς», τα έκανε, και πάλι, «μούσκεμα».
Κυρίες και Κύριοι Συνάδελφοι,
Συμπερασματικά, η Κυβέρνηση της Αριστεράς, παγιδευμένη σε ιδεοληψίες, μύθους, ψευδαισθήσεις και ενδογενείς αντιφάσεις, χωρίς πολιτική κατεύθυνση, σχέδιο και βούληση, οδήγησε την Ελληνική οικονομία και το τραπεζικό σύστημα στο τέλμα.
Και συνεπώς στην ανάγκη μιας νέας, αναπόφευκτης πλέον ανακεφαλαιοποίησης των πιστωτικών ιδρυμάτων.
Με ένα πλαίσιο ανακεφαλαιοποίησης, το οποίο:
- Έρχεται με τη μορφή του κατεπείγοντος, αν και η Κυβέρνηση γνώριζε τα χρονοδιαγράμματα.
- Δίνει μεγαλύτερο σε σχέση με το παρελθόν ρόλο στους «Θεσμούς» στη διακυβέρνηση του ΤΧΣ, σε αντίθεση με ότι μέχρι σήμερα γίνονταν.
- Περιλαμβάνει ασάφειες σε έννοιες και διαδικασίες, που μπορεί να προκαλέσουν σοβαρά ερμηνευτικά και λειτουργικά ζητήματα στην υλοποίησή του.
- Οδηγεί στην τροποποίηση ήδη εγκεκριμένων σχεδίων αναδιάρθρωσης πιστωτικών ιδρυμάτων, με αποτέλεσμα σοβαρούς κινδύνους για την παρουσία των Ελληνικών τραπεζών στο εξωτερικό.
- Δημιουργεί σοβαρούς κινδύνους αφελληνισμού του τραπεζικού συστήματος.
Παρά τα αδύνατα όμως σημεία, που οφείλονται στην ανεπάρκεια της Κυβέρνησης, και με δεδομένο ότι η ΝΔ δεν είναι ΣΥΡΙΖΑ, το πλαίσιο δεν μπορεί παρά να υιοθετηθεί προκειμένου να προχωρήσει, το ταχύτερο δυνατό, η νέα ανακεφαλαιοποίηση των τραπεζών, ώστε οι τράπεζες, με ισχυρή παρουσία ιδιωτών, να επιτελέσουν τον διαμεσολαβητικό τους, κυρίως, ρόλο στη λειτουργία της οικονομίας, να αρθούν οι κεφαλαιακοί περιορισμοί, να αποκατασταθεί η εμπιστοσύνη καταθετών και επενδυτών και να αποφευχθεί ο κίνδυνος ευρείας συστημικής αποσταθεροποίησης.