Τα τελευταία χρόνια, οι περισσότερες Ευρωπαϊκές χώρες αντιμετωπίζουν μια μεγάλη και παρατεταμένη χρηματοπιστωτική και δημοσιονομική κρίση, με σημαντικά και διευρυνόμενα προβλήματα ελλείμματος και χρέους.
Αυτή η διεθνής κρίση, χρόνιες στρεβλώσεις και διαρθρωτικές αδυναμίες της Ελληνικής οικονομίας, που αποτυπώνονται στα «δίδυμα» ελλείμματα και χρέη, πράξεις και παραλείψεις της παρούσας Κυβέρνησης, αλλά και κερδοσκοπικές πιέσεις, οδήγησαν στην Ελληνική κρίση δανεισμού.
Κρίση δανεισμού που αποτυπώνεται στα ιδιαίτερα υψηλά επίπεδα των διαφορικών επιτοκίων των Ελληνικών ομολόγων (spreads) και των συμβολαίων ανταλλαγής πιστωτικής αθέτησης των Ελληνικών ομολογιακών εκδόσεων (credit default swaps – CDS).
Κρίση δανεισμού η οποία συνεχίζεται, παρά την προσφυγή στο Μηχανισμό Στήριξης, αφού οι αγορές εκτιμούν ότι η χώρα μας δεν θα καταφέρει να εξυπηρετήσει τα χρέη της.
Και αυτό εξαιτίας:
- Του ύψους του δημόσιου χρέους, το οποίο αναμένεται να διαμορφωθεί, μετά την αναθεώρηση των δημοσιονομικών στοιχείων, στα 330,4 δισ. ευρώ (ή στο 142,5% του ΑΕΠ) το 2010.
- Του υψηλού κόστους εξυπηρέτησής του, αφού οι δαπάνες για τόκους προβλέπεται να ανέλθουν στο 5,7% του ΑΕΠ το 2010, με αποτέλεσμα η εξυπηρέτησή του να καθίσταται ιδιαίτερα δυσχερής στις τρέχουσες δύσκολες οικονομικές και κοινωνικές συνθήκες, στερώντας πόρους από την άσκηση της αναγκαίας αναπτυξιακής και κοινωνικής πολιτικής.
- Της δυναμικής του, αφού, σύμφωνα με το Πρόγραμμα Οικονομικής Πολιτικής («Μνημόνιο»), και πριν την αναθεώρηση των στοιχείων, το δημόσιο χρέος αναμένεται να διαμορφωθεί στο 149% του ΑΕΠ το 2013 από 115% το 2009.
- Της δυσχέρειας στην εξυπηρέτησή του μετά το τέλος της περιόδου που καλύπτεται από το Μηχανισμό Στήριξης (και πριν της όποιας επιμήκυνσης στην αποπληρωμή του χρέους προκύψει μετά τις τελευταίες εξελίξεις στην Ιρλανδία). Σύμφωνα με την τελευταία Έκθεση του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου (Σεπτέμβριος 2010), η Ελλάδα καλείται να καλύψει δανειακές ανάγκες ύψους 200 δισ. ευρώ την περίοδο 2013-2015 (53,2 δισ. ευρώ το 2013, 70,8 δισ. ευρώ το 2014, και 76,7 δισ. ευρώ το 2015).
- Της δυσκολίας περιορισμού του κατά την επόμενη εικοσαετία στο πλαίσιο του μηχανισμού οικονομικής διακυβέρνησης στην Ευρωπαϊκή Ένωση.
Συνεπώς, κύριος δημοσιονομικός στόχος πρέπει να είναι η αντιμετώπιση του χρέους και της δυναμικής του.
Προς την κατεύθυνση αυτή, απαιτείται:
1ον. Η επίτευξη, όχι απλώς πρωτογενών πλεονασμάτων, αλλά τουλάχιστον ισοσκελισμένων προϋπολογισμών.
Η Ελλάδα καλείται να επιτύχει ταχύτερη δημοσιονομική προσαρμογή μέσα από την υιοθέτηση ενός άλλου μείγματος οικονομικής πολιτικής.
Μείγμα που θα περιλαμβάνει συσταλτικά μέτρα δημοσιονομικής πολιτικής προκειμένου να συρρικνωθεί το «διαρθρωτικό» έλλειμμα και αντισταθμιστικά μέτρα, μηδενικού ή ελαχίστου δημοσιονομικού κόστους, τόνωσης της αγοράς ώστε να αντιμετωπισθεί το «κυκλικό» έλλειμμα.
2ον. Η προώθηση, παράλληλα με τη δημοσιονομική προσαρμογή, αναπτυξιακών διαρθρωτικών αλλαγών και η επένδυση στις νέες πηγές ανάπτυξης (παιδεία, έρευνα και καινοτομία, επιχειρηματικότητα, λειτουργία θεσμών και κράτους) προκειμένου να επισπευσθεί η ανάκαμψη της οικονομίας, να βελτιωθεί η διεθνής ανταγωνιστικότητα της εγχώριας οικονομίας και να αυξηθεί ο δυνητικός ρυθμός ανάπτυξης.
3ον. Η καταγραφή, διαχείριση και αξιοποίηση της περιουσίας του Δημοσίου, με έμφαση στη διαφάνεια, τον έλεγχο και την αποδοτικότητα.
Μια ορθολογική διαχείριση και μια δυναμική, στοχευμένη και άμεση αξιοποίηση και ανάπτυξη της δημόσιας ακίνητης περιουσίας μπορεί να εξασφαλίσει σημαντικά, σταθερά και σε μακροχρόνια βάση έσοδα για το Ελληνικό Δημόσιο, να μειώσει το ύψος του χρέους, και να δημιουργήσει πρόσθετα αναπτυξιακά οφέλη για τις τοπικές κοινωνίες και οικονομίες.
4ον. Η προώθηση ενός τολμηρού, αλλά ρεαλιστικού, προγράμματος αποκρατικοποιήσεων, το οποίο αφενός θα βελτιώσει καθοριστικά την αποδοτική λειτουργία των εν λόγω δημοσίων επιχειρήσεων, αυξάνοντας τη βιωσιμότητά τους σε ένα διεθνές ανταγωνιστικό περιβάλλον, και αφετέρου θα συνεισφέρει σημαντικά στα δημόσια οικονομικά.
Καθίσταται, συνεπώς, σαφές ότι η αποκλιμάκωση του δημόσιου χρέους απαιτεί άμεσες αποφάσεις που στοχεύουν στην αντιμετώπιση τόσο των διαρθρωτικών προβλημάτων της Ελληνικής οικονομίας, όσο και των προβλημάτων που συνδέονται με τη δημοσιονομική διαχείριση.
Αναγκαίες, όμως, αποφάσεις, αφού, η χρεοκοπία δεν είναι ούτε αναγκαία, ούτε, όμως, και επιθυμητή.
