Εισήγηση στην Επιτροπή για το Προσχέδιο του Κρατικού Προϋπολογισμού 2011

Κυρίες και Κύριοι Συνάδελφοι,

Καλούμαστε, σήμερα, όπως κάθε χρόνο τέτοια περίοδο, να συζητήσουμε τις βασικές αρχές και κατευθύνσεις της οικονομικής πολιτικής της Κυβέρνησης για τον επόμενο χρόνο.

Να διαβουλευθούμε επί του Προσχεδίου του Κρατικού Προϋπολογισμού του 2011.

Προσχέδιο που περιλαμβάνει πρόσθετους φόρους και νέες περικοπές.

Μεγαλύτερες θυσίες, ακόμη και από εκείνες του 2010, για μισθωτούς και συνταξιούχους.

Θυσίες οι οποίες αναμένεται να γίνουν πιο οδυνηρές ανάλογα με το εύρος των αποκλίσεων από τους στόχους του Προϋπολογισμού για το 2010.

Αποκλίσεις από στόχους για βασικά μεγέθη της Ελληνικής Οικονομίας, όπως είναι:

  • Ο πληθωρισμός (το «Μνημόνιο» προέβλεπε 1,9%, το Προσχέδιο εκτιμά 4,6%, το Σεπτέμβριο είναι στο 5,6%) (σύμφωνα μάλιστα με το «Προσχέδιο» «για τους επόμενους μήνες του 2010 εκτιμάται ότι, σταδιακά από το Σεπτέμβριο, οι πληθωριστικές πιέσεις θα μειώνονται», και τελικά αυτές αυξήθηκαν οριακά από το 5,5% του Αυγούστου). 
  • Η ανεργία (το «Μνημόνιο» προέβλεπε 11,8%, το Προσχέδιο εκτιμά 11,6%, και ήδη, το 2ο τρίμηνο του έτους, έφτασε στο 11,8%).
  • Τα καθαρά έσοδα του Τακτικού Προϋπολογισμού (το «Μνημόνιο» προέβλεπε αύξηση 13,7%, το Προσχέδιο εκτιμά αύξηση 8,7%, μέχρι Σεπτέμβριο είναι στο 3,7%).

 

Κυρίες και Κύριοι Συνάδελφοι,

Πιο συγκεκριμένα, με το Προσχέδιο:

1ον. Παραμένουν οι αποκλίσεις και οι αβεβαιότητες για την επίτευξη των στόχων του 2010.

Η ίδια η Κυβέρνηση άλλωστε ομολογεί ότι «το αποτέλεσμα του 2010 θα καθορίσει το μέγεθος της προσπάθειας που πρέπει να γίνει το 2011».

Ειδικότερα, στο Προσχέδιο τα έσοδα εκτιμάται, πλέον, ότι θα αυξηθούν κατά 8,7% εφέτος – χωρίς την περαίωση κατά 7,2% – έναντι στόχου που περιλαμβάνεται στο «Μνημόνιο» για 13,7%.

Η υστέρηση των εσόδων συνεπώς για το σύνολο του έτους εκτιμάται στα 2,4 δισ. ευρώ.

Ειδικότερα, τα έσοδα από ΦΠΑ εκτιμώνται ότι θα είναι 1,4 δισ. ευρώ λιγότερα έναντι των στόχων του «Μνημονίου», και οι ειδικοί φόροι κατανάλωσης 600 εκατ. ευρώ λιγότεροι έναντι των προβλέψεων.

Έτσι, τα έσοδα από άμεσους φόρους, παρά τις έκτακτες εισφορές νοικοκυριών και επιχειρήσεων και την φορολογική αμνηστία της Κυβέρνησης, διαμορφώνονται στα ίδια επίπεδα με πέρυσι (μάλιστα ο φόρος εισοδήματος προβλέπεται να μειωμένος κατά 8,5%).

 

Για τους λόγους αυτούς και η Κυβέρνηση, στους πρώτους 5 μήνες υλοποίησης του «Μνημονίου», χρησιμοποιεί όποιες «εφεδρείες» έχει διαθέσιμες προκειμένου, λογιστικά, να επιτύχει την προσδοκώμενη μείωση του ελλείμματος.

Έτσι, όπως καταγράφεται στο Προσχέδιο του Προϋπολογισμού, η Κυβέρνηση προχωρά, μέσα στο 2010, στη λήψη νέων μέτρων και σε περαιτέρω περικοπές σε σχέση με αυτές που προβλέπονται στο «Μνημόνιο», προκειμένου να καλύψει την τεράστια, έναντι των στόχων, υστέρηση στα έσοδα.

Μέτρα όπως είναι:

  • Η περαίωση των ανέλεγκτων υποθέσεων η οποία προσδοκάται να αποφέρει επιπλέον 700 εκατ. ευρώ.
  • Η περαιτέρω μείωση των αποδοχών και συντάξεων κατά 381 εκατ. ευρώ.
  • Η περαιτέρω συρρίκνωση των δαπανών για κοινωνική προστασία κατά 295 εκατ. ευρώ (145 εκατ. ευρώ από το ΕΚΑΣ, 70 εκατ. ευρώ από το Ασφαλιστικό Κεφάλαιο Αλληλεγγύης Γενεών, 89 εκατ. ευρώ από τα υπόλοιπα της έκτακτης ενίσχυσης κοινωνικής αλληλεγγύης).
  • Η περαιτέρω μείωση των δαπανών για επιχορηγήσεις φορέων κατά 196 εκατ. ευρώ.
  • Η περαιτέρω συρρίκνωση των δαπανών του Προγράμματος Δημοσίων Επενδύσεων κατά 200 εκατ. ευρώ.
  • Η περαιτέρω μείωση των καταναλωτικών δαπανών κατά 35 εκατ. ευρώ (βέβαια οι δαπάνες για μετακινήσεις αυξάνονται ισόποσα).
  • Η μείωση των δαπανών για παραλαβές εξοπλιστικών προγραμμάτων κατά 1,6 δισ. ευρώ, επιβαρύνοντας, αφού μιλάμε για παραλαβές, μελλοντικούς Προϋπολογισμούς.

 

Η σύγκριση, συνεπώς των εκτιμήσεων του «Μνημονίου» με αυτές του Προσχεδίου αποκαλύπτει νέα μέτρα και περικοπές ύψους περίπου 3,4 δισ. ευρώ για το 2010.

 

2ον. Η ύφεση παραμένη βαθιά και είναι παρατεταμένη.

Εκτιμάται ότι θα διαμορφωθεί στο 2,6% για το 2011, από 4% το 2010, η 2η μεγαλύτερη από το 1975.

Το ακαθάριστο εγχώριο προϊόν μειώνεται, σε ονομαστικούς όρους, κατά περίπου 4 δισ. ευρώ σε σχέση με το 2010 (ή -1,7%), πολύ περισσότερο απ’ ότι το 2009 και το 2010.

Μάλιστα, το ακαθάριστο εγχώριο προϊόν, το 2ο τρίμηνο του 2010, σε σταθερές τιμές διαμορφώθηκε περίπου στα 44 δισ. ευρώ, όσο περίπου ήταν στο 3ο τρίμηνο του 2006.

 

3ον. Η δημοσιονομική προσαρμογή για το 2011 είναι τεράστια.

Λαμβάνονται μέτρα συνολικού ύψους 9,2 δισ. ευρώ3,9% του ΑΕΠ) προκειμένου το έλλειμμα να μειωθεί μόλις κατά 2,2 δισ. ευρώ0,8% του ΑΕΠ).

Και αυτό οφείλεται στις πολλαπλασιαστικές, δυσμενείς, επιπτώσεις των οικονομικών μέτρων και στην ύφεση η οποία επιδεινώνεται.

 

4ον. Η δημοσιονομική προσαρμογή είναι οικονομικά αναποτελεσματική και η λιτότητα είναι μονόπλευρη.

Αυτή, αντίθετα με τη διεθνώς βέλτιστη πρακτική και τις προτάσεις της Τράπεζας της Ελλάδος, γίνεται, κυρίως, από το σκέλος των εσόδων, και όχι από αυτή των δαπανών.

Έτσι, το Προσχέδιο, σύμφωνα και με τις επιταγές του «Μνημονίου», περιλαμβάνει για το 2011 πρόσθετους φόρους ύψους 5,3 δισ. ευρώ2,3% του ΑΕΠ) και περαιτέρω περικοπές δαπανών ύψους 1,4 δισ. ευρώ0,6% του ΑΕΠ).

Δηλαδή, επιπλέον επιβαρύνσεις, οδυνηρές για την Οικονομία και την κοινωνία.

Και πρόκειται για νέα μέτρα.

Το γεγονός ότι τα μέτρα αυτά συμπεριλαμβάνονται στο «Μνημόνιο» δεν τα κάνει παλιά, ούτε καταργεί τις οικονομικές και κοινωνικές συνέπειες που αυτά έχουν στα νοικοκυριά και στις επιχειρήσεις.

 

5ον. Η δημοσιονομική προσαρμογή είναι κοινωνικά άδικη.

Ο λόγος έμμεσων / άμεσων φόρων εκτιμάται ότι θα διαμορφωθεί στο 1,48 το 2010, από 1,33 το 2009, ενώ αναμένεται να «σκαρφαλώσει» στο 1,65 το 2011.

Οι υψηλότεροι των τελευταίων 12 ετών, επιβαρύνοντας άδικα και δυσανάλογα τα χαμηλά και μεσαία εισοδηματικά στρώματα.

 

6ον. Η επίτευξη των στόχων της δημοσιονομικής προσαρμογής είναι μη ρεαλιστική.

Η διετία 2010 – 2011 είναι η μόνη περίοδος, τουλάχιστον των τελευταίων 15 ετών που η τάση μεταβολής των φορολογικών εσόδων είναι αντίθετη της πορείας της οικονομικής δραστηριότητας.

Έτσι, ενώ προβλέπεται μείωση του ονομαστικού ΑΕΠ κατά 1,7% το 2011, εκτιμάται πως τα φορολογικά έσοδα θα αυξηθούν κατά 5%.

 

Επίσης, η πρόβλεψη του Προσχεδίου για τα έσοδα από το ΦΠΑ (στο 8,32% του ΑΕΠ) το 2011 είναι τουλάχιστον έωλη, αφού τέτοια επίπεδα προέβλεπε και το Μνημόνιο για το 2010 (8,23% του ΑΕΠ), αλλά σύντομα αναθεωρήθηκε προς τα κάτω (7,42% του ΑΕΠ).

Η τελευταία εκτίμηση αποτελεί την παραδοχή της Κυβέρνησης ότι απέτυχε στην πάταξη της φοροδιαφυγής, αφού προσδοκά, μετά την αύξηση κατά 4 ποσοστιαίες μονάδες του ΦΠΑ, να εισπράξει λιγότερα έσοδα, ως ποσοστό του ΑΕΠ, από το μέσο επίπεδο εσόδων από ΦΠΑ της περιόδου 2004 – 2009 (7,48% του ΑΕΠ).

 

Όμως, ο απόλυτος παραλογισμός της Κυβέρνησης έρχεται με την έκτακτη εισφορά των επιχειρήσεων.

Έκτακτη εισφορά που προσδοκάται να αποφέρει 1 δισ. ευρώ το 2011.

Έκτακτη εισφορά για τα κέρδη των επιχειρήσεων της χρήσεως του 2009.

Όμως, σύμφωνα και με το Προσχέδιο του Προϋπολογισμού, «τα έσοδα από τη φορολογία νομικών προσώπων εκτιμάται ότι θα εμφανίσουν μείωση 12,5% το 2010 λόγω της μειωμένης κερδοφορίας των επιχειρήσεων κατά τη χρήση έτους 2009».

Έτσι, ενώ η κερδοφορία είναι μειωμένη, η Κυβέρνηση προσδοκά να αντλήσει περισσότερα έσοδα και από το 2010 (που ήταν 800 εκατ. ευρώ) και από τις αρχικές προβλέψεις του «Μνημονίου» για το 2011 (που ήταν 600 εκατ. ευρώ).

Μάλιστα, σύμφωνα με το ΙΟΒΕ, «η επιβολή έκτακτης εισφοράς στις επιχειρήσεις, ή η εξοικονόμηση πόρων 500 εκατ. ευρώ το ίδιο έτος από την εφαρμογή του «Καλλικράτη», δεν μπορούν να θεωρηθούν στη σημερινή συγκυρία ρεαλιστικές προτάσεις δημοσιονομικής προσαρμογής για το 2011» (Η Ελληνική Οικονομία, Τεύχος 03/10, σελ. 44).

 

7ον. Απουσιάζει από το Προσχέδιο κάθε αναπτυξιακή διάσταση.

Η επιβολή νέων έκτακτων εισφορών στις ήδη υπέρμετρα φορολογημένες επιχειρήσεις θα έχει επιπτώσεις στην ανάπτυξη και στην απασχόληση.

Ενώ παράλληλα η Κυβέρνηση συνεχίζει να συρρικνώνει και το Πρόγραμμα Δημοσίων Επενδύσεων (ΠΔΕ).

Το ΠΔΕ του 2011 προβλέπεται να φτάσει τα 8,7 δισ. ευρώ, μειωμένο κατά 3,3% σε σχέση με το 2010.

Οι δαπάνες αυτές αντιπροσωπεύουν το 3,7% του ΑΕΠ για το 2011, το χαμηλότερο ποσοστό των τελευταίων 17 ετών.

Πρόγραμμα Δημοσίων Επενδύσεων το οποίο εκτιμάται ότι θα είναι ήδη μειωμένο κατά 6,1% σε σχέση με το 2009.

Μάλιστα οι δαπάνες του ΠΔΕ είναι μειωμένες κατά 30% το πρώτο εννεάμηνο του έτους σε σχέση με πέρυσι, δηλαδή συρρικνωμένες κατά 2,4 δισ. ευρώ.

Απορεί μάλιστα κανείς πως η Κυβέρνηση θα μπορέσει να επιτύχει σε 3 μήνες αυτό που έχει εγκαταλείψει εδώ και 9 μήνες: να αυξήσει τις δαπάνες του ΠΔΕ τους επόμενους μήνες του έτους κατά 3,6 δισ. ευρώ περίπου (δηλαδή, κατά μέσο όρο, 1,2 δισ. ευρώ ανά μήνα, όταν ο μέσος μηνιαίος όρος των πρώτων εννέα μηνών ήταν 600 εκατ. ευρώ) ώστε να επιτύχει, τουλάχιστον, τον αναθεωρημένο στόχο για μείωση του Προγράμματος κατά 6,1% εφέτος (από -4% που ήταν ο στόχος μέχρι την προηγούμενη εβδομάδα).

Προφανώς, όμως, το Πρόγραμμα χρησιμοποιείται από την Κυβέρνηση όχι για αναπτυξιακές δράσεις, αλλά ως αντιστάθμισμα της υστέρησης των εσόδων ώστε να μην υπάρξει απόκλιση από το στόχο του ελλείμματος.

Όμως, αυτή η συρρίκνωση του Προγράμματος μεταφράζεται, σύμφωνα με την Έκθεση του ΙΟΒΕ, σε μείωση κατά περίπου 1,2 ποσοστιαίες μονάδες του ΑΕΠ και σε καθυστέρηση στην αξιοποίηση του ΕΣΠΑ. 

 

8ον. Δεν υπάρχει καμία συγκεκριμένη αναφορά σε παρεμβάσεις σε τομείς όπως είναι η αξιοποίηση της δημόσιας περιουσίας και οι αποκρατικοποιήσεις.

Υπάρχει απλή αναφορά στο ότι «έως το τέλος του 2010 θα έχει εκπονηθεί ένα σχέδιο που εξειδικεύει το πλαίσιο αποκρατικοποιήσεων και αξιοποίησης της δημόσιας περιουσίας ώστε να διασφαλισθεί η πρόβλεψη για τουλάχιστον 1 δισ. ευρώ ετήσια έσοδα από αποκρατικοποιήσεις την περίοδο 2011-2013».

Να θυμήσουμε απλώς ότι στο Πρόγραμμα Σταθερότητας και Ανάπτυξης που κατέθεσε η Κυβέρνηση τον Ιανουάριο υπογραμμίζεται ότι «..αναμένεται ότι οι ιδιωτικοποιήσεις και μετοχοποιήσεις θα εξασφαλίσουν 2,5 δισ. ευρώ το 2010 και θα συνεχιστούν κατά τα επόμενα έτη».

Η απόλυτη αναντιστοιχία λόγων και πράξεων.

 

9ον. Το χρέος, ως ποσοστό του ΑΕΠ, αναμένεται να διευρυνθεί στο 142,2%, από 132,7% που αναμένεται να διαμορφωθεί εφέτος (και 115,4% που ήταν το 2009).

Το χρέος, ως απόλυτος αριθμός, αναμένεται να «εκτοξευθεί» στα 330 δισ. ευρώ το 2011, από 274 δισ. ευρώ το 2009, δηλαδή αυξάνεται κατά 56 δισ. ευρώ (ή 26,8% του ΑΕΠ) σε 2 χρόνια Κυβέρνησης του ΠΑΣΟΚ.

Οι τόκοι εξυπηρέτησης του δημοσίου χρέους προβλέπεται να είναι αυξημένοι κατά 2,6 δισ. ευρώ1,2% του ΑΕΠ), και να διαμορφωθούν στα 15,8 δισ. ευρώ για το 2011 (ή 6,8% του ΑΕΠ το 2011 από 5,2% του ΑΕΠ το 2009).

Μάλιστα οι πληρωμές για τόκους, από εφέτος, είναι υψηλότερες από εκείνες για μισθούς.

 

10ον. Προβλέπεται η περαιτέρω διόγκωση της ανεργίας, η οποία και αναμένεται να διαμορφωθεί στο τραγικό ύψος του 14,5% (και 15% το 2012), από 11,6% εφέτος (και 9,5% το 2009).

Κάτι που μεταφράζεται σε 145.000 επιπλέον ανέργους.

Σημείο στο οποίο η χώρα δεν έχει ξαναβρεθεί ποτέ, από το 1960 μέχρι σήμερα.

Ενώ μάλιστα οι άνεργοι θα αυξάνουν, το Προσχέδιο «αποκαλύπτει» περικοπή περίπου 500 εκατ. ευρώ των επιδομάτων ανεργίας το 2012, μηδενική αύξηση άλλων παροχών και πάγωμα, τουλάχιστον έως το 2013, οποιουδήποτε επιδόματος κοινωνικής αλληλεγγύης.

Έτσι, οι δαπάνες για κοινωνική προστασία διαμορφώνονται στο 1% του ΑΕΠ για το 2010 και στο 1,15% του ΑΕΠ για το 2011, σε πολύ χαμηλότερο επίπεδο από αυτές για το 2009 (1,37% του ΑΕΠ), παρόλο που οι εκτιμήσεις είναι για διόγκωση της ανεργίας.

 

Κυρίες και Κύριοι Συνάδελφοι,

Συμπερασματικά, πρόκειται για έναν αντιαναπτυξιακό, κοινωνικά άδικο και οικονομικά αναποτελεσματικό Προϋπολογισμό.

Προϋπολογισμό που εδράζεται σε έωλες παραδοχές.

Που περικλείει μη ρεαλιστικές προβλέψεις.

Που περιλαμβάνει πρόσθετους φόρους και νέες περικοπές.

Που περιλαμβάνει νέες θυσίες.

Μεγαλύτερες θυσίες, ακόμη και από εκείνες του 2010, για μισθωτούς και συνταξιούχους.

Που οδηγεί σε διόγκωση της ανεργίας.

Εν τέλει, πρόκειται για έναν βραχύβιο Προϋπολογισμό, ο οποίος αναμένεται, όπως και ο 1ος της Κυβέρνησης του ΠΑΣΟΚ, πολύ γρήγορα να αναθεωρηθεί, και πάλι επί το δυσμενέστερο για νοικοκυριά και επιχειρήσεις.

Share

Εκτύπωση άρθρου Εκτύπωση άρθρου
TwitterInstagramYoutube