Μέσα στα όρια του προϋπολογισμού τα νέα μέτρα στήριξης –
Νέοι κλάδοι στις αποζημιώσεις ειδικού σκοπού για εργαζόμενους
Η επέκταση των μέτρων στήριξης, αν και εφόσον χρειαστεί, δεν θα αλλοιώνει την πρόβλεψη του προϋπολογισμού για το νέο έτος, διευκρινίζει στο «MR» ο υπουργός Οικονομικών Χρήστος Σταϊκούρας, ο οποίος θεωρεί ότι η καλύτερη επίδοση της οικονομίας το 2021 προσφέρει αντισώματα κατά της Όμικρον, θωρακίζοντας τον στόχο για ανάπτυξη τουλάχιστον 4,5% το 2022. Μέχρι το καλοκαίρι τα απόνερα της ακρίβειας. Η αλλαγή των δημοσιονομικών κανόνων στο τραπέζι της συζήτησης για τα πρωτογενή πλεονάσματα από το 2023.
- Καλή η απόφαση της ΕΚΤ για τα ελληνικά ομόλογα.
- Η πανδημία καθυστέρησε την επενδυτική βαθμίδα, η οποία θα έρθει μέχρι το 2023.
- Δημοσιονομική ευελιξία χωρίς δημοσιονομικό εκτροχιασμό το 2022.
- Διασφαλισμένες οι προγραμματισμένες μειώσεις φόρων.
- Περιθώρια εξοικονομήσεων στον πυρήνα των κρατικών δαπανών.
- Στα υπουργεία Εργασίας, Υγείας και Εσωτερικών οι ληξιπρόθεσμες οφειλές του δημοσίου. Πλήρης εκκαθάριση μέσα στο 2022.
- Μέσα στην επόμενη 2ετία το 50% της απόστασης μέχρι τον ευρωπαϊκό μ.ό. επενδύσεων.
- Αλλάζει το παραγωγικό μοντέλο: Επενδύσεις και εξαγωγές αυξάνονται σε μεγαλύτερο βαθμό απ’ ό,τι η κατανάλωση.
- Θα πρέπει να αυξηθούν οι επιχειρήσεις με πρόσβαση σε τραπεζική χρηματοδότηση. Πάντως δεν μπορούν να υπερβούν τις 100.000 μέσα σε έναν χρόνο.
- Στο Ταμείο Ανάκαμψης υιοθετήσαμε αρκετές από τις προτάσεις της Επιτροπής Πισσαρίδη.
- Η οικονομική πολιτική μας διαφυλάσσει τη σταθερότητα ακόμη και στο σενάριο αναταράξεων από την απλή αναλογική.
Πιο αναλυτικά:
Για τα μέτρα στήριξης: Από τα 43,3 δισ. ευρώ που έχουν προβλεφθεί ως ενισχύσεις για την περίοδο 2020-22 λόγω της πανδημίας, τα 3,3 δισ. ευρώ αφορούν το 2022. Στα μέτρα που είχαμε ήδη εντάξει στον προϋπολογισμό, προσθέσαμε λόγω της Όμικρον τις εξής νέες παρεμβάσεις: α) παράταση της επιστρεπτέας προκαταβολής μέχρι τον Ιούνιο β) παράταση παγίων δαπανών μέχρι τον Ιούνιο γ) παράταση του προγράμματος ΣΥΝεργασία μέχρι τον Μάρτιο δ) πολύ στοχευμένα μέτρα για αποζημίωση ειδικού σκοπού σε εργαζόμενους συγκεκριμένων επιχειρήσεων που λειτουργούν με πολύ αυστηρούς περιορισμούς από την ελληνική πολιτεία. Αν δεν αλλάξουν οι αποφάσεις της κυβέρνησης στο υγειονομικό επίπεδο για το δεύτερο 15νθήμερο του Ιανουαρίου, θα προσθέσουμε κάποιους επιπλέον κλάδους σε ό,τι αφορά τις αποζημιώσεις ειδικού σκοπού για εργαζόμενους. Μετά από όλα αυτά, σε επίπεδο συνολικού προϋπολογισμού και εκτίμησης για το 2022, επί του παρόντος, δεν υφίστανται ουσιαστικές μεταβολές.
Για την ανάπτυξη: Κάθε νέα μετάλλαξη του ιού προκαλεί αναμφίβολα δυσλειτουργίες. Όμως η ελληνική οικονομία απέδειξε το 2021 ότι έχει ισχυρές αντιστάσεις. Παραμένει ως συντηρητική η εκτίμηση για ανάπτυξη 6,9% του ΑΕΠ το 2021. Επιπλέον, με βάση τα τωρινά δεδομένα, δεν τίθεται σε κίνδυνο η εκτίμηση για ανάπτυξη τουλάχιστον 4,5% το 2022. Η επιβάρυνση από την ακρίβεια είναι δεδομένη αλλά και παροδική. Θα κρατήσει περίπου το πρώτο 6μηνο του 2022. Γι’ αυτό και η πολιτεία θα συνεχίσει να βοηθά με μέτρα στήριξης.
Για τις φοροελαφρύνσεις: Οι μειώσεις φόρων δεν απειλούνται διότι έχουν ήδη ενσωματωθεί στις εκτιμήσεις μας. Μειώνουμε την αύξηση των δαπανών με τη σταδιακή απόσυρση των μέτρων στήριξης – για παράδειγμα, δεν υπάρχουν νέες επιστρεπτέες ή «κούρεμα» ενοικίων – και αυξάνουμε τα φορολογικά έσοδα με την ισχυρή ανάπτυξη της οικονομίας το 2022, που έχει ως βάση το 2021. Στο δεύτερο σκέλος, βοηθά και η αύξηση των ηλεκτρονικών συναλλαγών που μειώνουν τη φοροδιαφυγή: έκλεισαν στα 52 δισ. ευρώ στο τέλος του 2021 από 40 δισ. ευρώ το 2019.
Για τα πρωτογενή πλεονάσματα: Η βάση της συζήτησης με την Ευρωζώνη είναι η ανάγκη αλλαγής του ρυθμιστικού πλαισίου για τις χώρες της Ευρωζώνης από το 2023 και μετά. Συγκεκριμένα, συζητάμε για ρεαλιστική μείωση του δημοσίου χρέους όλων των μελών της Ευρωζώνης, λαμβάνοντας υπόψη τις ιδιαιτερότητες της κάθε χώρας, και για ενσωμάτωση ευελιξίας σε περιόδους καθοδικής πορείας του οικονομικού κύκλου, με εξαιρέσεις για συγκεκριμένες δαπάνες που αποτελούν ευρωπαϊκές προτεραιότητες. Είμαι αισιόδοξος ότι το 2022 θα οριστικοποιήσουμε νέους δημοσιονομικούς κανόνες στην Ευρωζώνη για το 2023. Για το 2022 παραμένει ένα καθεστώς δημοσιονομικής ευελιξίας που όμως δεν θα οδηγήσει σε δημοσιονομικό εκτροχιασμό.
Για τα ομόλογα και την επενδυτική βαθμίδα: Μέτρο προς τη σωστή κατεύθυνση η απόφαση της ΕΚΤ για τους ελληνικούς τίτλους μετά τη λήξη του έκτακτου προγράμματος αγοράς ομολόγων, PEPP. Η Ελλάδα στερείται ακόμη την επενδυτική βαθμίδα για δύο λόγους: α) απείχε πάρα πολύ από αυτήν β) η πανδημία οδήγησε σε σημαντική αύξηση των ελλειμμάτων και των χρεών σε ευρωπαϊκό επίπεδο, γεγονός που συνεκτιμάται από τους οίκους αξιολόγησης και δυσκολεύει χρονικά την επίτευξη της επενδυτικής βαθμίδας. Με τις πολιτικές που έχει υιοθετήσει – δημοσιονομικά και διαρθρωτικές αλλαγές – η χώρα έχει πείσει τις αγορές ότι άξιζε την επενδυτική βαθμίδα. Ρεαλιστικός ο στόχος μέχρι το 2023.
Για τις δαπάνες του κράτους: Στον πυρήνα των κρατικών δαπανών, μέσω των spending reviews, υπάρχουν κάποια περιθώρια βελτίωσης. Κάποιες λίγες, μικρές, αλλά σημαντικές νησίδες συρρίκνωσης δαπανών που θα αξιοποιηθούν είτε για άλλες δαπάνες, είτε για περαιτέρω μειώσεις φόρων με στόχευση στη μεσαία τάξη και στα χαμηλότερα κοινωνικά στρώματα.
Για τις ληξιπρόθεσμες οφειλές: Καταρχάς, είναι μέρος του ελλείμματος, δεν είναι κρυφό έλλειμμα. Δεν είναι δηλαδή πόροι που τους κρατάμε για να δείχνουμε χαμηλότερο έλλειμμα, επομένως είναι δημοσιονομικά ουδέτερες. Το ζήτημα βεβαίως είναι να αποπληρωθούν. Όταν ανέλαβα αναπληρωτής υπουργός Οικονομικών το 2012, βρήκα ληξιπρόθεσμες οφειλές στα 10 δισ. ευρώ. Σήμερα έχουν συρρικνωθεί κάτω από το 1 δισ. ευρώ. Άρα δεν μιλάμε για ένα τεράστιο ποσό, αλλά μιλάμε πράγματι για μια δυσλειτουργία της πολιτείας να μηδενίσει τις οφειλές της προς τον ιδιωτικό τομέα. Έχουμε καλύψει μεγάλη απόσταση μέχρι να τείνει τελικά προς το μηδέν. Ήδη τα στοιχεία για τον βασικότερο πυλώνα, που είναι οι εκκρεμείς συντάξεις, δείχνουν σημαντική βελτίωση. Συνολικά οι ληξιπρόθεσμες οφειλές του δημοσίου αφορούν τα υπουργεία Εργασίας, Υγείας και Εσωτερικών (δήμοι).Στόχος είναι η πλήρης εκκαθάριση μέσα στο 2022.
Για την τραπεζική χρηματοδότηση: Αρκετές πολύ μικρές επιχειρήσεις αξιοποίησαν τις επιστρεπτέες κι έτσι δεν είχαν την ανάγκη δανειοδότησης από τις τράπεζες. Επίσης, λόγω της 10ετούς κρίσης ένα σημαντικό κομμάτι επιχειρήσεων δεν είχε τη δυνατότητα να δανειστεί. Επιπλέον, ένα σημαντικό μέρος επιχειρήσεων διαθέτει ήδη ένα σημαντικό ιδιωτικό χρέος το οποίο ρυθμίζεται τα τελευταία δύο χρόνια. Πρέπει σε κάθε περίπτωση όλοι μαζί να βοηθήσουμε ώστε να διευρυνθεί η περίμετρος των επιχειρήσεων που μπορούν να δανειοδοτηθούν από το τραπεζικό σύστημα. Πάντως, η ίδια η ΓΣΕΒΕΕ είπε ότι ρεαλιστικός στόχος είναι να φτάσουν τις 100.000 σε έναν χρόνο από σήμερα οι επιχειρήσεις που θα αποκτήσουν πρόσβαση σε τραπεζική χρηματοδότηση.
Για το παραγωγικό μοντέλο: Δεν είναι αλήθεια ότι δεν αλλάζει το παραγωγικό μοντέλο της ελληνικής οικονομίας. Οι επενδύσεις και οι εξαγωγές αυξάνονται σε μεγαλύτερο βαθμό απ’ ό,τι η κατανάλωση. Μέσα από τα ευρωπαϊκά στοιχεία προκύπτει ότι η Ελλάδα θα είναι πρωταθλήτρια στις επενδύσεις και τις εξαγωγές μέσα στη διετία 2022-23. Ο τουρισμός είναι συγκριτικό πλεονέκτημα της Ελλάδας και πρέπει να ενισχυθεί περαιτέρω. Αυτό δεν σημαίνει ότι δεν χρειαζόμαστε επενδύσεις και σε άλλους τομείς. Άλλωστε, παγκόσμια ονόματα που ήρθαν πρόσφατα και επένδυσαν στην Ελλάδα δεν έχουν να κάνουν με τον τουρισμό.Αρκετές από τις προτάσεις της Επιτροπής Πισσαρίδη εμπεριέχονται στις μεταρρυθμίσεις και τις επενδύσεις που εντάχθηκαν στο Ταμείο Ανάκαμψης.Είχαμε σημαντικό επενδυτικό κενό που κράτησε για πάρα πολλά χρόνια. Τα επόμενα 1-2 χρόνια μπορούμε να καλύψουμε περίπου τη μισή απόσταση που μας χωρίζει από τον ευρωπαϊκό μέσο όρο επενδύσεων.
Για το ρίσκο της απλής αναλογικής: Στο υπουργείο Οικονομικών λειτουργούμε με σχέδιο και διορατικότητα έτσι ώστε να παρακάμπτουμε τις όποιες αναταράξεις οφείλονται σε οποιουσδήποτε ενδογενείς ή εξωγενείς παράγοντες. Άρα στο πεδίο της οικονομίας θα διαφυλάξουμε την οικονομική σταθερότητα για το σήμερα και το αύριο. Άλλωστε η εικόνα από το πολιτικό σκηνικό της Ελλάδας δείχνει ότι και τα επόμενα χρόνια θα υπάρχει πολιτική σταθερότητα, καθώς οι πολίτες έχουν αξιολογήσει θετικά το έργο της σημερινής κυβέρνησης.