Κύριε Συνάδελφε,
Με την Επίκαιρη Ερώτησή σας, θίγετε ένα ζήτημα με κρίσιμο οικονομικό και κοινωνικό φορτίο.
Αναφέρεστε στην αξιοποίηση των εθνικών κληροδοτημάτων, των σχολαζουσών κληρονομιών καθώς και των καταπατημένων ακινήτων του Δημοσίου, ως νέα πηγή πρόσθετων εσόδων του Κράτους.
Προς την κατεύθυνση αυτή, δυστυχώς, το ισχύον νομοθετικό πλαίσιο παρουσιάζει εγγενείς αδυναμίες και εμπόδια, τα οποία, θα συμφωνήσουμε ότι πρέπει να ξεπεραστούν.
Οι αδυναμίες και τα εμπόδια αυτά οφείλονται κυρίως:
- Στην αδράνεια όσων διαχειρίζονται τις εν λόγω περιουσίες.
- Στην ύπαρξη χρονοβόρων δικαστικών διεκδικήσεων.
- Στις αποποιήσεις κηδεμόνων σχολαζουσών κληρονομιών και την καθυστέρηση διορισμού τους (καθόσον απαιτείται δικαστική απόφαση).
- Στις δυσκολίες επικοινωνίας των συναρμοδίων περιφερειακών υπηρεσιών του Υπουργείου Οικονομικών.
- Στην αδιαφάνεια των διαδικασιών και στη κακοδιαχείριση, όπως υπογραμμίζει και η Ετήσια Έκθεση για το 2011 του Γενικού Επιθεωρητή Δημόσιας Διοίκησης, που δημοσιεύθηκε τον Ιούλιο του 2012, όπου επισημαίνεται ότι οι θεσμοί της σχολάζουσας κληρονομιάς και της δικαστικής εκκαθάρισης της κληρονομιάς, εκτός σπανίων εξαιρέσεων, υπολειτουργούν με αποτέλεσμα να διαιωνίζεται η εκκρεμότητα της προβλεπόμενης από το Νόμο ρυθμίσεως, το δε Δημόσιο χάνει έσοδα.
Όλα αυτά έχουν ως συνέπεια την απώλεια εσόδων για τον Κρατικό Προϋπολογισμό, τη μη εκτέλεση κοινωφελών έργων και σκοπών και τη μη χορήγηση υποτροφιών.
Κύριε Συνάδελφε,
Η αντιμετώπιση των προαναφερθέντων προβλημάτων αποτέλεσε και αποτελεί προτεραιότητά μας.
Όπως γνωρίζετε, από τις 20.09.2012, με απόφαση του Αναπληρωτή Υπουργού Οικονομικών, συστάθηκαν ομάδες εργασίας για την πλήρη αναμόρφωση του νομοθετικού πλαισίου που αφορά στην αναζήτηση αδρανών πόρων για λογαριασμό του Δημοσίου.
Πρόκειται για τρεις ομάδες εργασίας, στις οποίες συμμετέχουν, αμισθί, πανεπιστημιακοί και ειδικοί επιστήμονες, και οι οποίες αφορούν στις σχολάζουσες κληρονομιές, στα εθνικά κληροδοτήματα και στις αδρανείς καταθέσεις.
Ήδη, για τους αδρανείς καταθετικούς λογαριασμούς, όπως γνωρίζετε, έχει κατατεθεί και συζητείται στην Επιτροπή Οικονομικών Υποθέσεων σχετική νομοθετική πρωτοβουλία που ρυθμίζει και εκσυγχρονίζει το υφιστάμενο, παρωχημένο θεσμικό πλαίσιο επ’ ωφελεία του Δημοσίου συμφέροντος και διασφαλίζοντας το δικαίωμα των πολιτών στην ιδιοκτησία.
Παράλληλα, με απόφαση του Υπουργού Οικονομικών συστάθηκε Νομοπαρασκευαστική Επιτροπή (11.10.2012), με σκοπό να εξετάσει όλα τα θέματα που αφορούν στη δημόσια περιουσία (δημόσια κτήματα, αιγιαλός και παραλία, ανταλλάξιμα κτήματα, απαλλοτριώσεις), καθώς και τη σύνταξη Σχεδίου Νόμου εθνικών κληροδοτημάτων και την αναμόρφωση των διατάξεων των σχολαζουσών κληρονομιών.
Με το ανωτέρω Σχέδιο Νόμου, όπου θα ενσωματωθούν και οι εισηγήσεις των ομάδων εργασίας που συστάθηκαν με την Απόφασή μου, προβλέπεται να αντικατασταθεί το υφιστάμενο από το έτος 1939 (Ν.2039/1939) θεσμικό πλαίσιο και στοχεύει στο να συμβάλει στην αποτελεσματικότερη διοίκηση, διαχείριση και εποπτεία των κοινωφελών περιουσιών.
Περισσότερες λεπτομέρειες, επί αυτής της νομοθετικής πρωτοβουλίας, θα αναπτύξω στην δευτερολογία μου.
Δευτερολογία
Κύριε Συνάδελφε,
Προφανώς, οι απόψεις μας για το εν λόγω ζήτημα συγκλίνουν.
Και αυτό είναι ιδιαίτερα ευχάριστο, καθώς πρόκειται για χρονίζοντα ζητήματα αλλά και για νομοθετικές πρωτοβουλίες οι οποίες τα διευθετούν.
Σκοπός αυτής της νομοθετικής πρωτοβουλίας, όπως προανέφερα, είναι ο εκσυγχρονισμός του υφιστάμενου θεσμικού πλαισίου, έτσι ώστε να έχουμε, σύντομα, και καλύτερα αποτελέσματα με την εγγραφή εσόδων στον Κρατικό Προϋπολογισμό.
Σύμφωνα με το Σχέδιο Νόμου προβλέπεται η καταγραφή με συστηματικό και ενιαίο τρόπο των κοινωφελών περιουσιών, η απλοποίηση της διαδικασίας όσον αφορά τις σχολάζουσες κληρονομίες και ο διορισμός κηδεμόνα.
Σημειώνεται ότι στο τελικό κείμενο έχουν ενσωματωθεί οι παρατηρήσεις της Επιτροπής Θεσμών και Διαφάνειας της Βουλής (Σεπτέμβριος 2011) επί του προσχεδίου που είχε συνταχθεί από αντίστοιχη νομοπαρασκευαστική επιτροπή κατά το παρελθόν.
Ειδικότερα με το Σχέδιο Νόμου, το οποίο είναι στο στάδιο της τελικής επεξεργασίας, προβλέπεται:
- Η θέσπιση Μητρώων Κοινωφελών Περιουσιών και Σχολαζουσών Κληρονομιών, για την υλοποίηση της συνταγματικής πρόβλεψης και την αποτελεσματική παρακολούθηση της διαδικασίας καταγραφής, εκκαθάρισης και διοίκησης των περιουσιών.
- Η οργάνωση Μητρώου Φυσικών και Νομικών Προσώπων τα οποία θα έχουν την υποδομή και την τεχνογνωσία να ασκούν καθήκοντα των εκκαθαριστών, εκτελεστών, διοικητών και διαχειριστών των κοινωφελών περιουσιών και κηδεμόνων σχολαζουσών κληρονομιών.
- Η αντικατάσταση των χρονοβόρων δικαστικών διαδικασιών διορισμού των προσώπων αυτών, με ταχείες διοικητικές διαδικασίες διορισμού προσώπων εγγεγραμμένων στο πιο πάνω Μητρώο, με αποτέλεσμα να επέρχεται ελάφρυνση των δικαστηρίων από υποθέσεις εκούσιας δικαιοδοσίας που έχουν διοικητικό χαρακτήρα.
- Η περαιτέρω διασπορά της εποπτείας των κοινωφελών περιουσιών αλλά και των σχολαζουσών κληρονομιών στις υπηρεσίες των Αποκεντρωμένων Διοικήσεων, προκειμένου να ασκείται η εποπτεία κατά το δυνατόν πλησιέστερα στον τόπο που εκτελείται ο σκοπός ή βρίσκεται η έδρα του προσώπου που διοικεί την περιουσία.
- Η περιέλευση των δικαστικών υποθέσεων ερμηνείας των διαθηκών και έγκρισης της μεταβολής του κοινωφελούς σκοπού της περιουσίας (ύστερα από τη διαπίστωση ότι ο αρχικός σκοπός δεν μπορεί να εκτελεστεί) στα κατά τόπους Εφετεία, αντί του Εφετείου Αθηνών όπως συμβαίνει σήμερα.
- Η καθιέρωση τακτικών, σε ετήσια βάση, ελέγχων όλων εν γένει των κοινωφελών περιουσιών και σχολαζουσών κληρονομιών με ελεγκτικά γραφεία που λειτουργούν επί τη βάσει του Ν. 3693/2008 και τα οποία αποτελούν πιστοποιημένα όργανα λογιστικών ελέγχων και λειτουργούν συμπληρωματικά στις αρμόδιες ελεγκτικές υπηρεσίες του Υπουργείου Οικονομικών.
- Η εισαγωγή ταχείων και αποτελεσματικών διαδικασιών προληπτικού ελέγχου, μόνο στις περιπτώσεις που απαιτείται, των οργάνων εκκαθάρισης και διοίκησης των περιουσιών.
- Η εισαγωγή νέων διαδικασιών και η απλοποίηση των ήδη υπαρχουσών για την αποτελεσματική διαχείριση και αξιοποίηση των περιουσιών, την εκποίηση και εκμίσθωση των ακινήτων τους, την κατασκευή έργων, την χορήγηση υποτροφιών κ.λπ., αφού λήφθηκε υπόψη η μέχρι τώρα εμπειρία σχετικά με τις εστίες αδικαιολόγητης χρονοτριβής των διαδικασιών.
- Η ενοποίηση, στον ίδιο Νόμο, της αντιμετώπισης των κοινωφελών περιουσιών και των σχολαζουσών κληρονομιών, δεδομένου ότι εν πολλοίς τα θέματα της διοίκησης και εκκαθάρισης των περιουσιών είναι κοινά.
Κύριε Συνάδελφε,
Εκτιμώ ότι με το Σχέδιο Νόμου αντιμετωπίζονται οι υφιστάμενες δυσλειτουργίες και εξασφαλίζεται η αξιοποίηση των κοινωφελών περιουσιών.
Τίθεται τέρμα στο υφιστάμενο καθεστώς και δημιουργούνται προϋποθέσεις διαφάνειας ως προς την οργάνωση και τη λειτουργία τους.
Η νομοπαρασκευαστική διαδικασία έχει σχεδόν ολοκληρωθεί και εκτιμώ ότι ίσως και πριν το Πάσχα το Σχέδιο Νόμου θα εισαχθεί προς συζήτηση στη Βουλή των Ελλήνων.