Θέλω να ευχαριστήσω τους διοργανωτές της σημερινής ημερίδας για την πρόσκλησή τους να παραστώ και να συμμετάσχω σ’ αυτή.
Να αναπτύξω συνοπτικά την οπτική μου για την Ελληνική οικονομία και, συγκεκριμένα, για την τεράστια προσπάθεια που καταβάλλεται ώστε αυτή να επιστρέψει, όσο το δυνατόν συντομότερα, σε τροχιά βιώσιμης ανάπτυξης.
Ένα σημαντικό βήμα προς αυτή την κατεύθυνση είναι η επικαιροποίηση του Προγράμματος Οικονομικής Πολιτικής, ως αποτέλεσμα των διαπραγματεύσεων με τους εταίρους και δανειστές μας.
Διαπραγματεύσεις μακρές, χρονοβόρες, επίπονες και δύσκολες.
Διαπραγματεύσεις κατά τις οποίες η Ελληνική Κυβέρνηση έλαβε μέρος με τεκμηριωμένες θέσεις, με σοβαρότητα, με μεθοδικότητα, με διορατικότητα.
Έθεσε στόχους και επιδίωξε συγκεκριμένες βελτιώσεις στο Πρόγραμμα.
Διεκδίκησε, μετά την επίτευξη των δημοσιονομικών στόχων, βαθμούς ελευθερίας.
Το αποτέλεσμα, δεδομένου του ασφυκτικού πλαισίου, κρίνεται ως ικανοποιητικό.
Και αυτό γιατί, ενδεικτικά και κωδικοποιημένα:
1ον. Επιβεβαιώθηκε η υπέρβαση των δημοσιονομικών στόχων για το 2013 και η επίτευξη σημαντικού πρωτογενούς πλεονάσματος.
Πλεονάσματος υψηλότερου από τις κατά καιρούς εκτιμήσεις.
2ον. Αναγνωρίστηκε η μη ύπαρξη δημοσιονομικού κενού για το 2014.
Αναγνωρίστηκε ότι η χώρα έχει εισέλθει σε μια περίοδο υψηλών και βιώσιμων πλεονασμάτων, που διαμορφώνονται, σήμερα, με συντηρητικές εκτιμήσεις, από το 1% έως 2,5% του ΑΕΠ για την περίοδο 2013-2015.
3ον. Διαπιστώθηκε η ύπαρξη δημοσιονομικού περιθωρίου για διανομή «κοινωνικού μερίσματος».
Θα στηριχθούν οι άστεγοι συμπατριώτες μας, αυτοί που βιώνουν με το σκληρότερο τρόπο την κρίση, μέσω δράσεων στέγασης, σίτισης και κοινωνικής φροντίδας.
Θα ενισχυθούν οι ανασφάλιστοι, με τη λήψη μέριμνας προκειμένου να καλυφθούν, για παροχές ασθένειας σε είδος, κατηγορίες συμπολιτών μας, οι οποίοι επλήγησαν περισσότερο από την οικονομική συγκυρία, με αποτέλεσμα να απωλέσουν την ασφαλιστική τους ικανότητα.
4ον. Αποφασίστηκε η περαιτέρω στήριξη της πραγματικής οικονομίας.
Συμφωνήθηκε η διάθεση επιπλέον ποσού για την αποπληρωμή ληξιπρόθεσμων οφειλών του Δημοσίου στον ιδιωτικό τομέα, πρωτοβουλία που θα τονώσει τη ρευστότητα και θα στηρίξει την ανάκαμψη της οικονομίας.
Αποφασίστηκε να μειωθεί το μη-μισθολογικό κόστος της εργασίας, αφού οι ασφαλιστικές εισφορές μειώνονται κατά 3,9%, επιπρόσθετα του 1% που ήδη έχει γίνει.
5ον. Διαπιστώθηκε η μη ύπαρξη χρηματοδοτικού κενού το 2014.
Οι χρηματοδοτικές ανάγκες της χώρας μας είναι πλήρως καλυμμένες για τους επόμενους 12 μήνες.
Ενώ καλύπτονται και τα όποια ενδεχόμενα κενά στη βραχυχρόνια ταμειακή ρευστότητα του Ελληνικού Δημοσίου.
Παράλληλα, δρομολογήθηκε με επιτυχία η έξοδος στις διεθνείς αγορές κεφαλαίου, για νέο δανεισμό μεσοπρόθεσμης διάρκειας.
6ον. Δρομολογήθηκε η υλοποίηση διαρθρωτικών αλλαγών.
Αλλαγές οι οποίες σχεδιάζονταν εδώ και δεκαετίες αλλά ουδέποτε υλοποιήθηκαν, λόγω του φόβου του πολιτικού κόστους.
Μεταρρυθμίσεις αναγκαίες για τη διαμόρφωση ενός νέου προτύπου ανάπτυξης και παραγωγής.
Ενός προτύπου που θα εδράζεται στη μετάβαση από την υπερβολική κατανάλωση στην αποταμίευση και την επένδυση.
Ενός προτύπου που θα χαρακτηρίζεται από την επίτευξη βιώσιμων, διατηρήσιμων και διευρυνόμενων πρωτογενών πλεονασμάτων, την τόνωση της ανταγωνιστικότητας, την αύξηση της παραγωγικότητας, την ενίσχυση της απασχόλησης, τη διασφάλιση της κοινωνικής συνοχής.
Κυρίες και Κύριοι,
Τα ανωτέρω αποδεικνύουν ότι, μετά από μία σειρά από δύσκολα χρόνια, έχουμε πετύχει τη σταθεροποίηση της διεθνούς θέσης της χώρας και των δημόσιων οικονομικών της.
Έχουμε καταφέρει να δημιουργηθούν οι προϋποθέσεις για τη λήξη της παρατεταμένης ύφεσης.
Και αυτά τα επιτεύγματα είναι αποτέλεσμα των τεράστιων, των πρωτόγνωρων θυσιών της Ελληνικής κοινωνίας, νοικοκυριών και επιχειρήσεων.
Αλλά και των πρωτοβουλιών που ανελήφθησαν από την Ελληνική Κυβέρνηση, για την αντιμετώπιση των συνθηκών έντονης αβεβαιότητας και ασφυξίας που είχαν συσσωρευθεί το καλοκαίρι του 2012.
Τότε, η χώρα είχε βρεθεί μέσα σε ένα ανηφορικό «τούνελ».
Τότε, η Κυβέρνηση είχε τρεις επιλογές για τη χώρα.
Η πρώτη ήταν να συνεχίσει το σημειωτόν εντός του «τούνελ», σωρεύοντας θυσίες και αδιέξοδα στα νοικοκυριά και στις επιχειρήσεις.
Η δεύτερη ήταν να οπισθοχωρήσει, με τεράστιο κόστος, αλλά και κίνδυνο για την ευρωπαϊκή πορεία της χώρας.
Και η τρίτη ήταν να προχωρήσει αταλάντευτα μπροστά, ώστε να βγει από την κρίση μία ώρα αρχύτερα.
Επιλέξαμε την πορεία προς τα εμπρός, επιταχύνοντας.
Πιστεύω ότι αυτή ήταν η εθνικά ορθή επιλογή.
Επιλογή που σήμερα αποδίδει καρπούς.
Επιλογή που παράγει αποτελέσματα:
- Η ύφεση επιβραδύνεται.
- Η αυξητική δυναμική της ανεργίας ανακόπτεται.
- Οι δημοσιονομικοί στόχοι επιτυγχάνονται.
- Η ανταγωνιστικότητα της οικονομίας ενισχύεται.
- Το οικονομικό κλίμα βελτιώνεται.
- Το κόστος δανεισμού μειώνεται.
- Διαρθρωτικές αλλαγές υλοποιούνται.
- Αποκρατικοποιήσεις ξεκίνησαν να πραγματοποιούνται.
Τώρα βρισκόμαστε μπροστά σε νέα μεγάλη πρόκληση:
Να μετατρέψουμε την υπό εξέλιξη σταθεροποίηση σε δυναμική και βιώσιμη ανάπτυξη με κοινωνική συνοχή, πάνω σε στέρεες βάσεις, εντός της Ευρωζώνης.
Πρόκειται, βέβαια, για μια διαδικασία αλλαγής που είναι βραδεία και επίπονη, αλλά καθοριστική για να οδηγηθούμε στην Ελλάδα της Ανάκαμψης, το 2014, και στην Ελλάδα της Βιώσιμης Ανάπτυξης για τα χρόνια που θα ακολουθήσουν.
Κυρίες και Κύριοι,
Η Ελλάδα της Ανάκαμψης, το 2014, θα στηριχθεί:
1ον. Στην επιβράδυνση της πτώσης της κατανάλωσης, καθώς προβλέπεται ότι θα ανακοπεί η μείωση του πραγματικού διαθέσιμου εισοδήματος.
2ον. Στη θετική συμβολή της εξωτερικής ζήτησης που θα ενισχυθεί από τις εξαγωγές αγαθών και τουριστικών υπηρεσιών, αν και οι εξελίξεις στην Ουκρανία δημιουργούν, εύλογα, προβληματισμό.
3ον. Στην ταχύτερη αξιοποίηση και υλοποίηση των επενδυτικών σχεδίων από πόρους του ΕΣΠΑ και της Ευρωπαϊκής Τράπεζας Επενδύσεων, για τη χρηματοδότηση τόσο των επενδύσεων στις υποδομές όσο και των μικρών και μεσαίων επιχειρήσεων.
Η δρομολόγηση της θέσπισης του Ελληνικού Επενδυτικού Ταμείου θα συμβάλλει καθοριστικά στην τόνωση της ρευστότητας και στην αποκατάσταση διαύλων χρηματοδότησης.
4ον. Στην εντατικότερη υλοποίηση του προγράμματος αποκρατικοποιήσεων και αξιοποίησης της περιουσίας του Δημοσίου.
5ον. Στην προσήλωση της οικονομικής πολιτικής στην πραγματοποίηση διαρθρωτικών μεταρρυθμίσεων, κυρίως με την ενδυνάμωση του ανταγωνισμού στις αγορές προϊόντων και υπηρεσιών και με την άρση των εμποδίων στη λειτουργία της οικονομίας.
Προς αυτή την κατεύθυνση είναι σημαντική η πρόσφατη πρωτοβουλία για το συμψηφισμό οφειλών ΦΠΑ μεταξύ Δημοσίου και επιχειρήσεων, αλλά και μεταξύ επιχειρήσεων.
Αίτημα διαχρονικό των Επιμελητηρίων και των φορέων.
6ον. Στην ολοκλήρωση της ανακεφαλαιοποίησης και αναδιάρθρωσης του τραπεζικού συστήματος, η οποία μεσοπρόθεσμα αναμένεται να συνοδευθεί από την εξομάλυνση της πιστωτικής επέκτασης και την ενισχυμένη δυνατότητα χορήγησης πιστώσεων στην οικονομία.
7ον. Στην προώθηση πολιτικών ενίσχυσης της απασχόλησης και καταπολέμησης της ανεργίας.
Ήδη έχει ξεκινήσει η υλοποίηση μιας μεγάλης δέσμης παρεμβάσεων, συνολικού προϋπολογισμού περίπου 1,5 δισ. ευρώ, οι οποίες προσφέρουν ευκαιρίες εισόδου στην απασχόληση σε περισσότερους από 440.000 ανέργους.
Σ’ αυτό το πλαίσιο, προωθούνται σύγχρονα προγράμματα και ενεργητικές πολιτικές απασχόλησης, όπως, μεταξύ άλλων:
- οι στοχευμένες δράσεις επιδότησης της απασχόλησης και της μικροεπιχειρηματικότητας,
- τα προγράμματα για start-ups,
- τα προγράμματα ενδοεπιχειρησιακής κατάρτισης,
- οι δράσεις προώθησης της κοινωνικής οικονομίας,
- το μεγάλο πρόγραμμα «Εγγύηση για τη Νεολαία» (Youth Guarantee) και
- τα προγράμματα σύνδεσης της εκπαίδευσης με την εργασία, αναβαθμίζοντας το θεσμό της μαθητείας στο πρότυπο του διττού συστήματος (dual system).
8ον. Σε ένα ευνοϊκότερο διεθνές περιβάλλον, αφού η ανάπτυξη επιστρέφει σταδιακά – έστω και σε χαμηλά επίπεδα – συνολικά στην Ευρωζώνη.
Κυρίες και Κύριοι,
Η Ελλάδα της Βιώσιμης Ανάπτυξης, από το 2014, θα στηριχθεί, πέρα και πάνω από «Μνημόνια», σε μια συνολική, συνεκτική, ρεαλιστική στρατηγική, συμβατή με τους στόχους της Ευρώπης.
Βασικοί άξονες αυτής της στρατηγικής πρέπει να είναι:
1ον. Η ένταξη του «αφανούς» τμήματος της οικονομίας στο «εμφανές» πεδίο της, επιτυγχάνοντας τη φορολόγησή του.
Όσο περισσότερο προσεγγίζουμε αυτό το στόχο, τόσο διευρύνεται η ευχέρεια για ελάφρυνση των συνεπών φορολογουμένων, οι οποίοι όχι μόνο έχουν επιβαρυνθεί σημαντικά τα τελευταία χρόνια αλλά έχουν υποστεί και μείωση του εισοδήματός τους.
2ον. Η διασφάλιση της πιστής εφαρμογής των κανόνων και πρακτικών χρηστής δημοσιονομικής διαχείρισης και πειθαρχίας.
Η προσήλωση σ’ αυτούς τους κανόνες και τις πρακτικές έχει ήδη αποδώσει αποτελέσματα, οδηγώντας σε σημαντική περιστολή των πρωτογενών δαπανών.
3ον. Η δημιουργία ενός δίκαιου, αποτελεσματικού και σύγχρονου κράτους με την επιτάχυνση της διοικητικής μεταρρύθμισης.
Ήδη, στον ευρύτερο δημόσιο τομέα, ο αριθμός των δημοσίων υπαλλήλων έχει μειωθεί πλέον των 200.000 την τελευταία τετραετία, ενώ η ετήσια μισθολογική δαπάνη έχει περιοριστεί κατά περίπου 8 δισ. ευρώ.
Και σταδιακά περνάμε από την επίτευξη ποσοτικών στόχων στην εκπλήρωση των κρίσιμων ποιοτικών μεταρρυθμίσεων.
4ον. Η καταπολέμηση των φαινομένων διαφθοράς και απάτης.
Φαινόμενα που επικεντρώνονται στους τομείς, κυρίως, όπου η δημόσια διοίκηση, με την ευρύτερη έννοια, έρχεται σε άμεση επαφή με τον πολίτη (120 δισ. ευρώ είναι το κόστος της διαφθοράς για την Ευρωπαϊκή οικονομία).
Στην Ελλάδα την τελευταία περίοδο έχουν γίνει, και γίνονται, σημαντικά βήματα προς τη σωστή κατεύθυνση, σε θεσμικό, διοικητικό και λειτουργικό επίπεδο.
Έτσι, η Ελλάδα, στο δείκτη αντίληψης της διαφθοράς της Διεθνούς Διαφάνειας ανέβηκε κατά 14 θέσεις το 2013.
Υπάρχουν, βέβαια, πολλά ακόμη βήματα που πρέπει να γίνουν.
5ον. Η βελτίωση της «ποιότητας» των δημόσιων οικονομικών.
Και αυτό θα επιτευχθεί με την αύξηση της αποτελεσματικότητας των πόρων και με την ενίσχυση, σταδιακά, των δαπανών που έχουν υψηλό πολλαπλασιαστή και απόδοση, προάγουν την οικονομική ανάπτυξη και δημιουργούν υψηλή κοινωνική ανταποδοτικότητα.
Αυτός ο προσανατολισμός των δημόσιων δαπανών συνάδει και με τη θεωρία της ενδογενούς ανάπτυξης, σύμφωνα με την οποία παράγοντες όπως η εκπαίδευση, η έρευνα και η καινοτομία δημιουργούν τις προϋποθέσεις για μια ισχυρή αναπτυξιακή δυναμική.
6ον. Η ενίσχυση της αποτελεσματικότητας των κοινωνικών δαπανών, ώστε να περιορισθεί το επίπεδο της φτώχειας που αντιμετωπίζει η χώρα.
Με στοχευμένες παρεμβάσεις κοινωνικής πολιτικής, όπως το καθεστώς ελάχιστου εγγυημένου εισοδήματος, που ξεκινά πιλοτικά σε δύο πόλεις, με σκοπό να αποτελέσει τον πυρήνα μιας νέας στρατηγικής κοινωνικής πρόνοιας.
7ον. Η αύξηση των επενδύσεων – ειδικότερα των άμεσων ξένων επενδύσεων – και η ενίσχυση των εξαγωγών, καθώς και η διατήρηση της κατανάλωσης σε υψηλά επίπεδα, έχοντας, όμως, σημαντικά μικρότερο συντελεστή βαρύτητας στη διαμόρφωση του ΑΕΠ.
8ον. Η περαιτέρω ενίσχυση της μακροχρόνιας βιωσιμότητας του δημοσίου χρέους.
Η αλήθεια είναι ότι το δημόσιο χρέος, εδώ και δεκαετίες, είχε πολύ ισχυρή αυξητική δυναμική.
Αλήθεια, επίσης, είναι ότι ο ρυθμός αύξησής του αρχίζει να περιορίζεται, η μέση υπολειπόμενη φυσική διάρκειά του έχει χρονικά επεκταθεί και οι δαπάνες εξυπηρέτησής του έχουν αισθητά μειωθεί.
Είναι όμως επίσης αλήθεια ότι η επίτευξη των δημοσιονομικών στόχων της χώρας υποχρεώνει τους εταίρους και δανειστές μας να αναλάβουν, σύντομα, συγκεκριμένες πρωτοβουλίες για την περαιτέρω ενίσχυση της βιωσιμότητας του δημοσίου χρέους.
Ρεαλιστικές λύσεις, εφικτές τεχνικές, ισοδύναμοι τρόποι υπάρχουν.
Κυρίες και Κύριοι,
Κατά την εκτίμησή μου, αυτός είναι ο ορθός δρόμος που πρέπει να ακολουθήσουμε.
Πλέον, σήμερα, φαίνεται «φως στο τούνελ».
Για το λόγο αυτό είναι εθνική ανάγκη να διαφυλαχθούν όλα όσα έχουν επιτευχθεί, με τόσο μεγάλο κόπο και κόστος.
Το ζητούμενο, τώρα, είναι η σταθερότητα της χώρας.
Η πολιτική ομαλότητα, ως αναγκαία συνθήκη για την ομαλή πορεία της χώρας, δεν πρέπει να υπονομεύεται από κανέναν.
Μέλημα όλων των θεσμικών παραγόντων και των πολιτών πρέπει να είναι η διασφάλισή της.
Μακριά από ακρότητες, μισαλλοδοξία, πολιτικά και προσωπικά παίγνια εξουσίας.
Η ιστορική, κοινωνική, πολιτική και οικονομική κρισιμότητα των στιγμών επιβάλλει σε όλους μας συγκλίσεις, δημιουργικές συνθέσεις, εθνικό σχέδιο και σκληρή δουλειά.