Θέλω να ευχαριστήσω τους διοργανωτές του Συνεδρίου για την πρόσκληση που μου απηύθυναν να παραστώ και να καταθέσω, συνοπτικά, ορισμένες σκέψεις για τα προβλήματα και τις αναπτυξιακές προοπτικές της Ελληνικής οικονομίας.
Κυρίες και Κύριοι,
Η Ελλάδα βρίσκεται σήμερα σε ένα κρίσιμο σημείο, σε ένα σημείο καμπής.
Προσπαθεί να ισορροπήσει σε ένα νέο οικονομικό και βιοτικό επίπεδο, δυστυχώς πολύ χαμηλότερο απ’ αυτό στο οποίο ήταν το 2014.
Τότε είχαν αρχίσει να καταγράφονται τα πρώτα μετρήσιμα, θετικά αποτελέσματα για την Ελληνική οικονομία: επέστρεψε σε θετικό ρυθμό οικονομικής μεγέθυνσης, σταθεροποιήθηκαν τα δημόσια οικονομικά, ενισχύθηκε η ανταγωνιστικότητά της, παρουσίασε μικρή, αλλά σταθερή, υποχώρηση η ανεργία, αντλήθηκαν επιτυχώς – και πάλι – πόροι από τις διεθνείς αγορές κεφαλαίων.
Είναι, όμως, αλήθεια ότι η κατάσταση της οικονομίας εξακολουθούσε να είναι εύθραυστη.
Αυτό όχι μόνο κατέστη εμφανές κατά το 1ο επτάμηνο του 2015, αλλά και επιδεινώθηκε εξαιτίας της αβελτηρίας, της «δημιουργικής ασάφειας», των παλινωδιών και της αναποτελεσματικότητας της προηγούμενης Κυβέρνησης.
Το αποτέλεσμα σήμερα;
Η δημόσια οικονομία, παρά τα νέα, πρόσθετα μέτρα λιτότητας, έχει επιστρέψει στα πρωτογενή ελλείμματα.
Η πραγματική οικονομία, λόγω και των κεφαλαιακών περιορισμών, έχει καταρρεύσει.
Οι επιχειρηματικές προσδοκίες έχουν ραγδαία επιδεινωθεί.
Η καταναλωτική εμπιστοσύνη έχει σημαντικά υποχωρήσει.
Οι ληξιπρόθεσμες οφειλές του Δημοσίου προς τον ιδιωτικό τομέα έχουν επιστρέψει στα προ-2013 επίπεδα.
Οι καταθέσεις νοικοκυριών και επιχειρήσεων έχουν συρρικνωθεί.
Οι τράπεζες έχουν ανάγκη μιας νέας, μεγάλης ανακεφαλαιοποίησης.
Η οικονομία επέστρεψε στην ύφεση.
Και μάλιστα, οι αναπτυξιακές προοπτικές δεν είναι ευοίωνες ούτε για το 2016.
Συμπερασματικά: Το κόστος της προηγούμενης διακυβέρνησης ήταν και είναι πολύ μεγάλο για την οικονομία και την κοινωνία.
Κυρίες και Κύριοι,
Το ερώτημα που τίθεται, συνεπώς, είναι: «τι πρέπει να γίνει από εδώ και μπρος» για να υπάρξει ανάπτυξη;
Αν όχι τώρα, όπως είναι και ο τίτλος της θεματικής ενότητας, κάτι που θεωρώ ότι είναι ανέφικτο, τουλάχιστον το προσεχές, σχετικά σύντομο, χρονικό διάστημα.
Κατά την εκτίμησή μου, η Κυβέρνηση οφείλει να κινηθεί γρήγορα, συνεκτικά, συμπληρωματικά και αποτελεσματικά, σε παράλληλους άξονες, με όρους ουσίας και όχι επικοινωνίας.
Βασικοί άξονες πρέπει να είναι:
1ος. Η διασφάλιση περιβάλλοντος οικονομικής, επενδυτικής και φορολογικής σταθερότητας, με χαμηλότερους φορολογικούς συντελεστές.
Η Κυβέρνηση οφείλει να αφήσει στην άκρη τον πολιτικό ριζοσπαστικό ακτιβισμό, την αντι-επενδυτική ρητορική, τις απο-επενδυτικές αποφάσεις, την υπερφορολόγηση νοικοκυριών και επιχειρήσεων.
2ος. Η άμεση ολοκλήρωση της νέας ανακεφαλαιοποίησης των πιστωτικών ιδρυμάτων.
Με τον τρόπο αυτό θα διασφαλιστεί η χρηματοπιστωτική σταθερότητα, θα τεθούν οι βάσεις για τη σταδιακή επιστροφή των καταθέσεων και για την άρση των κεφαλαιακών περιορισμών, και θα μπορέσει, το τραπεζικό σύστημα, να επιτελέσει, προοπτικά, τον κρίσιμο διαμεσολαβητικό του ρόλο.
3ος. Η άμεση ενίσχυση και σταδιακή αποκατάσταση της ρευστότητας στην οικονομία.
Σε αυτή την κατεύθυνση θα συμβάλλει η γρήγορη και επιτυχής ολοκλήρωση της προσεχούς αξιολόγησης του Προγράμματος, μέσα όμως από μία ουσιαστική διαδικασία διαπραγμάτευσης με τους δανειστές ως προς το περιεχόμενό της, με στόχο την αποδέσμευση δόσης ύψους 3 δισ. ευρώ.
Αυτή θα κατευθυνθεί, στο σύνολό της, στην πραγματική οικονομία για την αποπληρωμή ληξιπρόθεσμων οφειλών του Δημοσίου προς τον ιδιωτικό τομέα.
Ληξιπρόθεσμες οφειλές που δημιουργήθηκαν εφέτος, εξαιτίας της «εσωτερικής στάσης πληρωμών» που κήρυξε, τους τελευταίους μήνες, το Κράτος.
4ος. Η διασφάλιση της σταθεροποίησης των δημόσιων οικονομικών.
Αυτό θα πρέπει να αποτυπώνεται στον Προϋπολογισμό του 2016, να αναλύεται στο Μεσοπρόθεσμο Πλαίσιο Δημοσιονομικής Στρατηγικής για την περίοδο 2016-2019 και να επιβεβαιώνεται, σε μηνιαία βάση, μέσα από την πορεία εκτέλεσης του Προϋπολογισμού.
Όπως, με επιτυχία συνέβαινε την περίοδο 2012-2014.
5ος. Η πραγματοποίηση διαρθρωτικών αλλαγών και μεταρρυθμίσεων στις αγορές αγαθών και υπηρεσιών.
Μεταρρυθμίσεις, όπως είναι η άρση των εμποδίων και των κανονιστικών αγκυλώσεων στη λειτουργία της οικονομίας, προκειμένου να βελτιωθεί η διαρθρωτική ανταγωνιστικότητα της οικονομίας.
6ος. Η ενίσχυση της μακροχρόνιας βιωσιμότητας του διαχρονικά υψηλού δημοσίου χρέους.
Μέχρι το τέλος του 2014, η αυξητική δυναμική του χρέους είχε «φρενάρει» με την διπλή αναδιάρθρωση του 2012, ενώ το «προφίλ» του είχε αισθητά βελτιωθεί.
Όμως, η βιωσιμότητα του δημοσίου χρέους, που θα έπρεπε να ενισχυθεί περαιτέρω με την υλοποίηση της απόφασης του Eurogroup του Νοεμβρίου του 2012, επιδεινώθηκε ραγδαία μετά τις εκλογές του Ιανουαρίου του 2015, εξαιτίας των ανερμάτιστων χειρισμών της προηγούμενης διακυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑ/ΑΝΕΛ.
Συνεπώς, είναι αναπόφευκτη και αναγκαία η υλοποίηση πρόσθετων παραμετρικών παρεμβάσεων για την ενίσχυση της βιωσιμότητας του χρέους, σύμφωνα και με την απόφαση του Ιουλίου του 2015, η οποία επιβεβαιώνει την απόφαση του Νοεμβρίου του 2012.
7ος. Η ταχύτερη και εμπροσθοβαρής υλοποίηση επενδυτικών σχεδίων μέσω της ορθολογικής αξιοποίησης των διαθέσιμων πόρων του ΕΣΠΑ.
Πόροι που εξασφάλισε και θεσμοθέτησε η Κυβέρνηση ΝΔ/ΠΑΣΟΚ, ύψους 35 δισ. ευρώ για την προγραμματική περίοδο 2014-2020.
8ος. Η εντατικότερη υλοποίηση του προγράμματος ιδιωτικοποιήσεων και αξιοποίησης της περιουσίας του Δημοσίου.
Οι ιδιωτικοποιήσεις εκείνες που συνιστούν ταυτόχρονα παραγωγικές ξένες άμεσες επενδύσεις, μπορούν να συμβάλουν στην εισαγωγή τεχνογνωσίας, στον εκσυγχρονισμό και στην αύξηση της αποτελεσματικότητας των επιχειρήσεων, στη βελτίωση της ανταγωνιστικότητας και στην ενίσχυση της εξωστρέφειας της οικονομίας, αλλά και στον περιορισμό των δανειακών αναγκών του Ελληνικού Δημοσίου και, τελικά, στη μείωση του δημοσίου χρέους μεσοπρόθεσμα.
9ος. Η ενίσχυση των εναλλακτικών, πλην του τραπεζικού δανεισμού, πηγών χρηματοδότησης.
Την προηγούμενη εβδομάδα, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή εγκαινίασε σχέδιο δράσης για την Ένωση Κεφαλαιαγορών, ως βασικού πυλώνα του Επενδυτικού Σχεδίου Γιούνκερ, η οποία αποσκοπεί στη δυναμική αντιμετώπιση της έλλειψης επενδύσεων μέσω της αύξησης και της διαφοροποίησης των πηγών χρηματοδότησης.
10ος. Η υιοθέτηση ενός εθνικού στρατηγικού σχεδίου παραγωγικής ανασυγκρότησης της οικονομίας.
Σχέδιο που θα στοχεύει στη σταδιακή αλλαγή του παραγωγικού μοντέλου της οικονομίας, από μια οικονομία βασισμένη στην κατανάλωση εισαγόμενων προϊόντων σε μια ανταγωνιστική και εξωστρεφή οικονομία, προσανατολισμένη στις επενδύσεις, τις εξαγωγές και την αξιοποίηση των συγκριτικών πλεονεκτημάτων κάθε κλάδου, αλλά και η ανάδειξη της σημασίας της γεωστρατηγικής θέσης της χώρας.
Και παράλληλα, με την αύξηση της αποτελεσματικότητας των πόρων που προάγουν την οικονομική ανάπτυξη και δημιουργούν υψηλή κοινωνική ανταποδοτικότητα, με την ανάδειξη παραγόντων όπως είναι η εκπαίδευση, η έρευνα και η καινοτομία.
Κυρίες και Κύριοι,
Με λίγα λόγια, προτρέπουμε την Κυβέρνηση να μην χάνει χρόνο.
Η πορεία της χώρας θα εξαρτηθεί από το πόσο «έξυπνα» η Κυβέρνηση θα αξιοποιήσει το χρόνο και θα συνθέσει αποτελεσματικά τα καταλληλότερα από τα εφικτά μίγματα πολιτικών.
- Η οικονομική, επενδυτική και φορολογική σταθερότητα με χαμηλότερους φορολογικούς συντελεστές,
- η άμεση ολοκλήρωση της ανακεφαλαιοποίησης των πιστωτικών ιδρυμάτων,
- η σταδιακή αποκατάσταση της ρευστότητας στην οικονομία,
- η διασφάλιση της σταθεροποίησης των δημόσιων οικονομικών,
- η πραγματοποίηση διαρθρωτικών αλλαγών και μεταρρυθμίσεων στις αγορές αγαθών και υπηρεσιών,
- η ενίσχυση της μακροχρόνιας βιωσιμότητας του διαχρονικά υψηλού δημοσίου χρέους,
- η ταχύτερη και εμπροσθοβαρής υλοποίηση επενδυτικών σχεδίων μέσω της ορθολογικής αξιοποίησης των διαθέσιμων πόρων του ΕΣΠΑ,
- η εντατικότερη υλοποίηση του προγράμματος ιδιωτικοποιήσεων και αξιοποίησης της περιουσίας του Δημοσίου,
- η ενίσχυση των εναλλακτικών, πλην του τραπεζικού δανεισμού, πηγών χρηματοδότησης, και
- η υιοθέτηση ενός εθνικού στρατηγικού σχεδίου παραγωγικής ανασυγκρότησης της οικονομίας,
είναι τα 10 «κλειδιά» ώστε το συντομότερο δυνατόν να τεθούν οι βάσεις για την ανάταξη και τη βιώσιμη ανάπτυξη της Ελληνικής οικονομίας.
Δυστυχώς, οι προγραμματικές δηλώσεις της Κυβέρνησης δεν προσθέτουν νότες αισιοδοξίας.
Η ΝΔ, με σταθερό προσανατολισμό για τη χώρα, με αλήθεια, με σχέδιο και ιεραρχημένες προτεραιότητες, θα είναι, όπως πάντα δημιουργικά και δυνατά παρούσα στις εξελίξεις.
