Κύριε Συνάδελφε,
Το ζήτημα το οποίο θέτετε με την Επίκαιρη Ερώτησή σας έχει ανθρωπιστικές, ιστορικές, πολιτικές και νομικές παραμέτρους.
Έχει τεθεί από πολλούς Συναδέλφους τα τελευταία χρόνια.
Μεταξύ των οποίων και από εμένα, το Φεβρουάριο του 2011.
Και τότε, η απάντηση του Υπουργείου Οικονομικών ήταν ότι αρμόδιο να τοποθετηθεί είναι το Υπουργείο Εξωτερικών, το οποίο κατά πάγια τακτική έχει τον πρώτο ρόλο στις σχετικές διαπραγματεύσεις.
Η Ελλάδα, λαμβάνοντας υπ’ όψιν τις εκάστοτε συγκυρίες στις διμερείς και διεθνείς σχέσεις και συνεκτιμώντας τις παραμέτρους αυτές, εγείρει το όλο ζήτημα στο πλαίσιο διμερών συναντήσεων.
Οι Γερμανικές αποζημιώσεις ως νομικό ζήτημα παρουσιάζουν ιδιαίτερη πολυπλοκότητα και συνιστούν αντικείμενο προς μελέτη και διευθέτηση σε διεθνές επίπεδο, σύμφωνα με τους κανόνες της διεθνούς έννομης τάξης.
Η εν προκειμένω εκκρεμότητα, εξακολουθεί να υφίσταται, ενώ ως χώρα διατηρούμε το δικαίωμα και τις δυνατότητες για τον χειρισμό και την ικανοποιητική κατάληξή της.
Η Ελλάδα ουδέποτε παραιτήθηκε των αξιώσεών της.
Όπως έπραξε και με το ζήτημα των αποζημιώσεων των οικογενειών των θυμάτων της σφαγής του Διστόμου, παρεμβαίνοντας στη διαφορά μεταξύ Γερμανίας και Ιταλίας ενώπιον του Διεθνούς Δικαστηρίου της Χάγης.
Κύριε Συνάδελφε,
Με αφορμή την υπό συζήτηση Επίκαιρη Ερώτηση είναι σημαντικό να επιχειρήσουμε σήμερα να αντιμετωπίσουμε το ζήτημα στην πραγματική του διάσταση.
Με μια ρεαλιστική και ψύχραιμη οπτική να προσεγγίσουμε το κρίσιμο ζήτημα των γερμανικών αποζημιώσεων.
Και ειδικότερα από την πλευρά που άπτεται των αρμοδιοτήτων του Υπουργείου Οικονομικών.
Όπως είναι γνωστό, γενικά οι απαιτήσεις της χώρας μας από επανορθώσεις και αποζημιώσεις από την πρώην Ανατολική αλλά και τη Δυτική Γερμανία χρονολογούνται από τον Α’ και τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο.
Πρόκειται:
- για αξιώσεις του Ελληνικού Δημοσίου για ζημιές που προκλήθηκαν στην υποδομή της χώρας και γενικά στη δημόσια περιουσία,
- για επιστροφή του «Κατοχικού Δανείου», καθώς και
- για αξιώσεις Ελλήνων πολιτών για αποζημιώσεις λόγω ζημιών στην ιδιωτική περιουσία τους.
Οι υπηρεσίες του Γενικού Λογιστηρίου του Κράτους, μετά και από το έγγραφο με αριθ. 377 της 29ης Ιουνίου του 2012 του Πταισματοδικείου Αθηνών (αριθ. 377/29.6.2012), έχουν ξεκινήσει μια διαδικασία προσδιορισμού του ποσού των γερμανικών αποζημιώσεων με βάση τα διαθέσιμα δεδομένα.
Ειδικότερα, σύμφωνα με τα στοιχεία που έχει τηρήσει η 25η Διεύθυνση, κατά τη Συνδιάσκεψη Ειρήνης των Παρισίων του 1945-1946, μεταξύ των ενδιαφερόμενων μερών υπολογίστηκε, από την Ελληνική αντιπροσωπεία, ότι η Ελλάδα έχει απαιτήσεις κατά της Γερμανίας από ζημιές κάθε είδους που υπέστη στο διάστημα της Γερμανικής Κατοχής ύψους 7,5 δισ. δολαρίων.
Στο ποσό αυτό συμπεριλαμβάνεται και το δάνειο της Τράπεζας της Ελλάδος.
Έναντι του ποσού αυτού, η Ελλάδα έχει λάβει κατά καιρούς τα παρακάτω ποσά:
- 20 εκατ. δολάρια το 1946 από τη διάλυση της Γερμανικής Πολεμικής Βιομηχανίας (σε οπλισμό).
- Το ίδιο έτος, περιήλθαν στο Ελληνικό Δημόσιο όλες οι περιουσίες των Γερμανών υπηκόων, η αξία των οποίων δεν ήταν δυνατόν να υπολογισθεί τότε από το εμπλεκόμενο Υπουργείο Εξωτερικών.
- Το 1961, 4,8 εκατ. Γερμανικά μάρκα για αφαιρεθέντα καπνά από τις γερμανικές αρχές κατοχής. Το ισότιμο ποσό σε δραχμές διανεμήθηκε σύμμετρα στους δικαιούχους.
- Το ίδιο έτος, 115 εκατ. Γερμανικά μάρκα στα θύματα του Ναζισμού (θάνατος, ομηρίες, σωματικές βλάβες).
Αυτά τα στοιχεία αποτελούν ένα συγκεκριμένο τμήμα της προσπάθειας που έχει ξεκινήσει, για πρώτη φορά σήμερα, στο Γενικό Λογιστήριο του Κράτους για να αποτυπωθεί σε όλο το εύρος του το ζήτημα των γερμανικών αποζημιώσεων.
Κατά τη δευτερολογία μου θα αναλύσω περισσότερο το θέμα.
Δευτερολογία
Κύριε Συνάδελφε,
Κατά την πρωτολογία μου σας ανέλυσα τα στοιχεία ενός μέρους της διαδικασίας διερεύνησης και αποτύπωσης του ζητήματος που έχει ξεκινήσει από τις υπηρεσίες του Γενικού Λογιστηρίου του Κράτους.
Μία διαδικασία που δεν είναι εύκολη, καθώς εντοπίζονται σημαντικές δυσκολίες λόγω παρέλευσης μεγάλου χρονικού διαστήματος, περίπου 60 ετών, αλλά και αναδιοργάνωσης των τότε εμπλεκόμενων Υπηρεσιών.
Το σχετικό αρχειακό υλικό δεν είναι συγκεντρωμένο σε έναν ενιαίο χώρο, ουδέποτε έχει ταξινομηθεί, ούτε φυσικά έχει γίνει προσπάθεια ψηφιοποίησής του για την καλύτερη προστασία του από το χρόνο και τη φθορά.
Ενδεικτικά μόνο να σας αναφέρω ότι μόνο το αρχείο που τηρείται στο χώρο που στεγάζεται η 25η Διεύθυνση του Γενικού Λογιστηρίου του Κράτους και σχετίζεται με την καταβολή των αποζημιώσεων αποτελείται από 17 δερματόδετους τόμους των 2.800 περίπου σελίδων έκαστος.
Μέσα στους τόμους αυτούς καταγράφονται τα ονοματεπώνυμα των δικαιούχων, τα πατρώνυμα αυτών, ο τόπος κατοικίας, ο αριθμός μητρώου, το Πρωτοδικείο που εξέδωσε τη σχετική Δικαστική Απόφαση και το αρμόδιο Κατάστημα της Τράπεζας Ελλάδος, ο αριθμός της απόφασης και της εντολής πληρωμής, και τέλος το ποσό πληρωμής.
Και υπάρχουν επιμέρους αρχεία σε άλλες διευθύνσεις και σε άλλες εγκαταστάσεις.
Όσον, όμως, αφορά στα λοιπά καταβλητέα ή καταβληθέντα ποσά, όπως αναλυτικά προαναφέρθηκαν, διαπιστώθηκε ότι δεν υφίσταται στο χώρο της συγκεκριμένης υπηρεσίας καταγεγραμμένο αναλυτικό αρχείο παρά μόνο βρέθηκαν σχετικά ενημερωτικά σημειώματα προς την πολιτική ηγεσία και έγγραφα προς ιδιώτες ή και οργανώσεις.
Έγγραφα, με τα οποία παραπέμπονται τα σχετικά αιτήματα για καταβολή γερμανικών αποζημιώσεων στο Υπουργείο Εξωτερικών, με το επιχείρημα της κατά νόμο προβλεπόμενης αρμοδιότητας του τελευταίου να κρίνει πότε είναι σκόπιμο να προωθηθούν οι διαπραγματεύσεις, που είναι απαραίτητες για την ικανοποίηση των εθνικών και ιδιωτικών απαιτήσεων των πολεμικών επανορθώσεων από τη Γερμανία.
Κύριε Συνάδελφε,
Είναι γεγονός ότι το Υπουργείο Εξωτερικών, με βάση Νόμους του 2006 και του 2007, έχει τον πρώτο ρόλο για τις νομικές και θεσμικές ενέργειες επί του ζητήματος των γερμανικών αποζημιώσεων.
Είναι όμως δίκαιο να υπογραμμισθεί ότι από την πλευρά του Υπουργείου Οικονομικών έχει ξεκινήσει, για πρώτη φορά, η διαδικασία αποτύπωσης της κατάστασης ώστε να μπορούν να θεμελιωθούν οι όποιες ενέργειες σε στέρεες βάσεις.
Πιστεύω να συμφωνούμε στη βάση ότι αποτελεσματικές διεκδικήσεις δεν μπορούν να γίνουν με αερολογίες.
Μπορεί να γίνουν μόνο με βούληση, τεκμηρίωση και επιμονή.
Συμπερασματικά, σημειώνω ότι έχει ήδη δρομολογηθεί η συγκέντρωση του σχετικού αρχειακού υλικού προκειμένου να ερευνηθεί αρμοδίως και να αξιοποιηθεί.
Η προσπάθεια διερεύνησης συνεχίζεται και εντατικοποιείται με πρωτοβουλίες όπως είναι:
1ον. Η σύσταση ομάδας εμπειρογνωμόνων για την αναλυτική καταγραφή του αρχείου και την προσκόμιση οποιουδήποτε σχετικού στοιχείου.
2ον. Η διενέργεια ελέγχου για την ανεύρεση σχετικού αρχειακού υλικού και από άλλες Διευθύνσεις του ΓΛΚ.
Σε αυτή την προσπάθεια θεωρώ ότι είμαστε όλοι μαζί.
Σε κάθε περίπτωση, η Ελλάδα δεν παραιτείται των αξιώσεών της.
Οι συγκεκριμένες εκκρεμότητες εξακολουθούν να υφίστανται.
Δουλεύουμε μεθοδικά και συστηματικά, και με ρεαλισμό λαμβάνοντας υπόψη πρωτίστως το εθνικό συμφέρον, αλλά και τις εκάστοτε συγκυρίες στις διμερείς και διεθνείς σχέσεις.