Κυρίες και Κύριοι Συνάδελφοι,
Η σημερινή συζήτηση έχει ιδιαίτερο ενδιαφέρον και πολιτική σημασία, καθώς καταδεικνύει, σε μία ακόμη περίπτωση, την απουσία σχεδιασμού από την Κυβέρνηση, και την καταφυγή στο παρελθόν για να δικαιολογήσει δικές της αβελτηρίες και αστοχίες.
Θα μου επιτρέψετε, συνεπώς, να θυμίσω, επιγραμματικά, τη συμβολή της Κυβέρνησης του ΠΑ.ΣΟ.Κ. στο Γ΄ ΚΠΣ από το 2000 μέχρι το Μάρτιο του 2004.
Η δομή του Γ’ ΚΠΣ που παρέλαβε η Ν.Δ. είχε σοβαρά προβλήματα.
Υπήρχαν αδυναμίες στο επίπεδο του σχεδιασμού και του προγραμματισμού, γραφειοκρατικές και χρονοβόρες διαδικασίες διαχείρισης, ασυμβατότητες του εθνικού θεσμικού πλαισίου με το Κοινοτικό Δίκαιο με συνέπεια την αντικανονικότητα στην υλοποίηση μεγάλου αριθμού έργων, και οργανωτικές αδυναμίες.
Το αποτέλεσμα όλων αυτών ήταν το Μάρτιο του 2004, 50 μήνες μετά την έναρξη του Γ’ ΚΠΣ, η απορρόφησή του να είναι στο 21,5%, ενώ στους επόμενους 50 μήνες, μέχρι δηλαδή τα μέσα του 2008, απορροφήθηκαν τρεις φορές περισσότεροι πόροι.
Έτσι, το Γ’ ΚΠΣ, μετά από τέσσερις αναθεωρήσεις, απαραίτητες λόγω του πρόχειρου σχεδιασμού του από τις προηγούμενες Κυβερνήσεις του ΠΑΣΟΚ, έκλεισε, στο σύνολό του, στις 31.12.2009, και με πλήρη απορρόφηση.
Αντίθετα, αξίζει να θυμηθούμε ότι για την περίοδο του Β’ ΚΠΣ η Ελλάδα είχε σημειώσει αρνητικό ρεκόρ μεταξύ των χωρών συνοχής αναφορικά με την απορρόφησή του (1994-1999).
Αυτή είναι η πραγματική διάσταση των πραγμάτων όσον αφορά τα προηγούμενα κοινοτικά προγράμματα.
Κυρίες και Κύριοι Συνάδελφοι,
Με την ίδια συνέπεια η Κυβέρνηση της Ν.Δ. προχώρησε, από τον Ιούνιο του 2004, στην κατάρτιση και προώθηση του Εθνικού Στρατηγικού Πλαισίου Αναφοράς (ΕΣΠΑ 2007-2013).
Η προηγούμενη Κυβέρνηση εξασφάλισε Κοινοτική Συμμετοχή ύψους 20,4 δισ. ευρώ για τα Προγράμματα του ΕΣΠΑ, όταν πολλοί προέβλεπαν πολύ χαμηλότερα ποσά.
Πέτυχε την άμεση έγκριση του ελληνικού ΕΣΠΑ, καθώς εγκρίθηκε 2ο μεταξύ των κρατών-μελών της ΕΕ.
Η καταχώρηση των πόρων της Προγραμματικής Περιόδου 2007-2013 στο Ολοκληρωμένο Πληροφοριακό Σύστημα (ΟΠΣ) ξεκίνησε το Μάϊο του 2009.
Μέχρι τον Οκτώβριο του 2009 είχαν καταχωρηθεί 804 εκ. ευρώ, δηλαδή το 3,07% του συνολικού του προϋπολογισμού, που είναι επίπεδο πολύ υψηλότερο από τον κοινοτικό μέσο όρο.
Τότε, η χώρα βρισκόταν στην 5η θέση μεταξύ των κρατών-μελών της Ευρωπαϊκής Ένωσης όσον αφορά την εισροή κοινοτικών πόρων.
Κυρίες και κύριοι Συνάδελφοι,
Τα παραπάνω στοιχεία καταδεικνύουν ότι, παρά τις οποίες δυσλειτουργίες, αδυναμίες ή καθυστερήσεις, η πορεία απορόφησης και αξιοποίησης των κοινοτικών πόρων του ΕΣΠΑ είχε ξεκινήσει ταχύτερα και πιο δυναμικά σε σχέση με άλλες Ευρωπαϊκές χώρες.
Μία πορεία, που σύμφωνα με τις προεκλογικές δεσμεύσεις και τις μετεκλογικές διακηρύξεις του ΠΑΣΟΚ, θα συνεχίζονταν, με ακόμα πιο εντατικούς ρυθμούς, μετά τις εκλογές.
Χαρακτηριστικά, η Κυβέρνηση του ΠΑΣΟΚ, στον Προϋπολογισμό του 2010, αναφέρει ότι: «η κατανομή των σχετικών κονδυλίων στο ΠΔΕ 2010 έγινε με γνώμονα την επίσπευση και την ολοκλήρωση της απορρόφησης των πόρων του Γ’ ΚΠΣ, των κοινοτικών πρωτοβουλιών και έργων του Ταμείου Συνοχής, καθώς και την εντατικοποίηση της χρηματοδότησης των δράσεων του ΕΣΠΑ».
Ενώ, στο Πρόγραμμα Σταθερότητας και Ανάπτυξης που κατέθεσε η Κυβέρνηση αναφέρεται στην «ενίσχυση της ανάπτυξης και της ανταγωνιστικότητας μέσα από την αναδιάρθρωση των δαπανών και την ενίσχυση των δημοσίων επενδύσεων, την αναθεώρηση και την αποτελεσματική υλοποίηση του ΕΣΠΑ, την αναθεώρηση του Επενδυτικού Νόμου».
Τα μέχρι σήμερα, όμως, πεπραγμένα της Κυβέρνησης του ΠΑΣΟΚ καταδεικνύουν την αναντιστοιχία λόγων και έργων.
Καταδεικνύουν την απουσία σχεδιασμού από το οικονομικό επιτελείο της κυβέρνησης.
Απουσία που επιβεβαιώνεται και από το υπό συζήτηση νομοσχέδιο.
Κυρίες και κύριοι Συνάδελφοι,
Περιμέναμε με αγωνία εδώ και 5 μήνες την προαναγγελθείσα τροποποίηση του νόμου του ΕΣΠΑ, ως ένα από τα σημαντικά αναπτυξιακά εργαλεία της Κυβέρνησης για την επιτάχυνσή του.
Η Κυβέρνηση είχε βάλει τον πήχη πολύ ψηλά.
Με το παρόν Νομοσχέδιο περνάει από κάτω.
Το αποτέλεσμα όμως δεν είναι αντάξιο των προσδοκιών.
Ειδικότερα:
1ον. Επ’ ουδενί αποτελεί αντικείμενο πεντάμηνης προετοιμασίας και ριζικών αλλαγών, καθώς οι τροποποιήσεις του:
- δεν θα αλλάξουν κάτι ουσιαστικό στην εφαρμογή του ΕΣΠΑ,
- δεν βελτιώνουν την υλοποίηση των Επιχειρησιακών Προγραμμάτων,
- δεν εισάγουν κάποια νέα ρύθμιση για την επιτάχυνση και ενίσχυση της αποτελεσματικότητας των στόχων του ΕΣΠΑ,
- δεν τροποποιούν ουσιαστικά το σχετικό νόμο της Ν.Δ., αντιθέτως ότι αλλαγές προωθεί είναι προς το χείρον.
2ον. Δεν συμβάλλει, όπως διατείνεται, στην ουσιαστική συρρίκνωση της γραφειοκρατίας, καθώς:
- Καταργεί τους Ανώνυμους Οργανισμούς Περιφέρειας, οι οποίοι έτσι κι αλλιώς δεν έχουν συσταθεί.
- Καταργεί τη Δήμος Α.Ε., η οποία δεν πρόλαβε να έχει εμπλοκή στην υλοποίηση του ΕΣΠΑ και η οποία δεν έχει νόημα ύπαρξης λόγω «Καλλικράτη».
- Καταργείται η πιστοποίηση διαχειριστικής επάρκειας δικαιούχων, η οποία αντιμετώπιζε την ανεπάρκεια που παρουσίαζαν οι φορείς διαχείρισης του Α’, Β’ και Γ΄ΚΠΣ.
- Καταργείται ο ελάχιστος προϋπολογισμός των υπό ένταξη στο ΕΣΠΑ έργων, επιτρέποντας την εμφάνιση χιλιάδων μικρών έργων χωρίς αναπτυξιακό αποτέλεσμα που δημιουργούν τεράστιο γραφειοκρατικό και διαχειριστικό κόστος στο ΕΣΠΑ.
3ον. Ενισχύει το συγκεντρωτισμό και τη γραφειοκρατία, καθώς:
- Υποβαθμίζεται η Επιτροπή Δημοσιονομικού Ελέγχου.
- Προβλέπεται οι μελέτες των έργων που πρόκειται να ενταχθούν στο ΕΣΠΑ να αναθεωρούνται και να συμπληρώνονται από τις αναθέτουσες αρχές και όχι όπως επιβάλλει η σχετική νομοθεσία.
- Δημιουργούνται Επιχειρησιακές Συμφωνίες Υλοποίησης, οι οποίες αποτελούν προσπάθεια ελέγχου των προγραμμάτων από το Υπουργείο.
- Προστίθεται ακόμα ένα επιπλέον στάδιο γραφειοκρατίας του συστήματος, το οποίο πραγματικά κανείς από τους εμπλεκόμενους φορείς δεν μπορεί να καταλάβει ποια προστιθέμενη αξία προσθέτει στις διαδικασίες και την αποτελεσματικότητα του συστήματος διαχείρισης.
4ον. Ναρκοθετεί την ορθή υλοποίηση των έργων και δημιουργεί ερωτηματικά με την κατάργηση στο όνομα της επιτάχυνσης των προληπτικών ελέγχων των διαδικασιών ανάθεσης για τις συμβάσεις.
5ον. Διευρύνει τον αριθμό των πιθανών Ενδιάμεσων Φορέων Διαχείρισης πράξεων κρατικών ενισχύσεων, χωρίς καθορισμένα κριτήρια.
6ον. Επεκτείνει την άμεση αξιολόγηση των προς ένταξη πράξεων εις βάρος της ποιότητας των έργων και προς όφελος των γνωστών που θα είναι πιο «έτοιμοι» και θα τρέξουν πρώτοι να υποβάλλουν προτάσεις για αξιολόγηση.
Και όπως αναφέρει χαρακτηριστικά το Τεχνικό Επιμελητήριο της Ελλάδας (Τ.Ε.Ε.) «οι εκτεταμένες τροποποιήσεις Νόμων και Συστημάτων στην παρούσα φάση εμπεριέχουν σοβαρούς κινδύνους κατάρρευσης του συνολικού συστήματος με ενδεχόμενες καταστροφικές συνέπειες στην πρόοδο των προγραμμάτων.»
Κυρίες και κύριοι Συνάδελφοι,
Αυτό που χαρακτήρισε την μέχρι τώρα κυβερνητική στρατηγική όσον αφορά το ΕΣΠΑ είναι η μεγάλη καθυστέρηση στην υλοποίησή του με σημαντικές επιπτώσεις για την οικονομική δραστηριότητα της χώρας.
Είναι οι ολιγωρίες και παλινωδίες μηνών στη στελέχωση των Γενικών Γραμματειών στις Περιφέρειες και στον ορισμό του αρμόδιου Γενικού Γραμματέα, που οδήγησαν συνάδελφο του ΠΑ.ΣΟ.Κ. να υπογραμμίσει λίγες ημέρες πριν κατατεθεί σχετική Επίκαιρη Επερώτηση από τη Ν.Δ. πως «καλή η διαβούλευση αλλά οδηγεί στην απραξία, την ασυνεννοησία και τη σύγχυση…δεν έχει ακόμα διοριστεί ο Γενικός Γραμματέας του ΕΣΠΑ και οι περισσότεροι Περιφερειάρχες δεν ξέρουν τι είναι το ΕΣΠΑ».
Είναι επίσης το «πάγωμα» των προγραμμάτων που είχαν παραδωθεί από την προηγούμενη Κυβέρνηση και χρειάζονταν μόνο μία τυπική έγκριση, στερώντας από την αγορά ένα αναπτυξιακό εργαλείο που καθίσταται ιδιαίτερα σημαντικό σε περιόδους ύφεσης, όπως σήμερα.
Είναι η προσμονή για ένα Νομοσχέδιο σύμφωνα με τις εξαγγελίες που θα επιτάχυνε τις διαδικασίες προώθησης των κοινοτικών πόρων.
Ωστόσο, όπως διαπιστώνουμε και από τις διατάξεις του υπό συζήτηση Νομοσχεδίου «πολύ κακό για το τίποτα».
Ένα «τίποτα» που κόστισε και θα συνεχίζει να κοστίζει και τους επόμενους μήνες στην ευημερία των πολιτών.
Ένα «τίποτα» που επιβαρύνει περαιτέρω την ελληνική οικονομία μετά την πρόσφατη φορολογική επιδρομή και εισοδηματική συρρίκνωση που συνοδεύουν τα «πακέτα» μέτρων της Κυβέρνησης.
Ένα «τίποτα» που δεν ανακόπτει το καθοδικό υφεσιακό σπιράλ στο οποίο έχει ωθήσει την οικονομία η Κυβέρνηση με τις παλινωδίες, τις καθυστερήσεις και τις λανθασμένες επιλογές οικονομικής πολιτικής που χαρακτηρίζουν τους πρώτους μήνες της διακυβέρνησής της.
Σ’ αυτό το «τίποτα» η Ν.Δ. έχει καταθέσει σαφείς προτάσεις.
Καλούμε, συνεπώς, άμεσα την Κυβέρνηση να λάβει μέτρα και πρωτοβουλίες προς αυτή την κατεύθυνση.
Μέτρα για να τονωθεί η πραγματική οικονομία.
