Η βαθιά και παρατεταμένη οικονομική κρίση, απόρροια των χρόνιων εγχώριων ανισορροπιών, στρεβλώσεων και διαρθρωτικών αδυναμιών της οικονομίας, αλλά και της διεθνούς χρηματοπιστωτικής και δημοσιονομικής κρίσης, αποτυπώνει, μεταξύ άλλων, την αποτυχία του ελληνικού αναπτυξιακού μοντέλου.

Ενός μοντέλου που, εκτός πολλών άλλων, δεν αξιοποίησε έγκαιρα και αποτελεσματικά τα συγκριτικά πλεονεκτήματα της χώρας και άφησε ανεκμετάλλευτους σημαντικούς αναπτυξιακούς παράγοντες (όπως είναι η αποτελεσματικότητα και η ένταση του ανταγωνισμού στις αγορές, η αποτελεσματικότητα της δημόσιας διοίκησης, η αποδοτικότητα του «τριγώνου της γνώσης» [παιδεία-έρευνα-καινοτομία], η επάρκεια των θεσμών, το ανθρώπινο και το κοινωνικό κεφάλαιο).

Είναι φανερό ότι στις συνθήκες κρίσης είναι ανάγκη να σχεδιάσουμε και να υλοποιήσουμε ένα νέο αναπτυξιακό πρότυπο για το μέλλον προκειμένου η χώρα να αποκτήσει βιώσιμη οικονομική ανάπτυξη και κοινωνική ευημερία.

Το πρότυπο θα πρέπει πρωτίστως να εδράζεται στις νέες πηγές ανάπτυξης, όπως είναι:

 

1^η. Η επένδυση στη γνώση.

Για να έχει μία χώρα προοπτική στο νέο περιβάλλον οφείλει να θέτει ως προτεραιότητα και πρώτη επιλογή την επένδυση στη γνώση με την ανάπτυξη ενός ολοκληρωμένου και ποιοτικού συστήματος εκπαίδευσης και δια βίου μάθησης.

Σύστημα που αποτελεί το βασικό θεσμικό μηχανισμό παραγωγής, συσσώρευσης και διάχυσης ανθρώπινου κεφαλαίου.

 

2^η. Η επένδυση στην έρευνα και στην καινοτομία.

Επένδυση που αποτελεί, σήμερα, το μόνο τρόπο για να διαμορφώσει η επιχειρηματική δραστηριότητα ισχυρά ανταγωνιστικά πλεονεκτήματα, συμβάλλοντας καθοριστικά στον εκσυγχρονισμό της παραγωγικής διαδικασίας και διασφαλίζοντας οφέλη για τις επιχειρήσεις, ποιότητα για τους πολίτες, ανάπτυξη για την οικονομία.

Που συνιστά τρόπο δημιουργίας πλούτου περισσότερο απ’ όσο αναλογικά θα δημιουργούνταν με βάση το συνολικά επενδεδυμένο κεφάλαιο και τη διαθέσιμη εργατική δύναμη.

Βασικοί άξονες δράσης θα πρέπει να είναι:

• Η δημιουργία του κατάλληλου πλαισίου και των απαραίτητων  προϋποθέσεων που ευνοούν και ενισχύουν την ανάπτυξη της καινοτομίας, με αξιολόγηση των κέντρων έρευνας και τεχνολογίας, με τη δημιουργία ζωνών καινοτομίας, με πόλους καινοτομίας που συνδέουν ερευνητικά κέντρα, εκπαιδευτικά ιδρύματα, τεχνολογικά πάρκα, οργανισμούς και επιχειρήσεις κ.α.
• Η ενσωμάτωση της έρευνας, της τεχνολογίας και της καινοτομίας στην παραγωγική διαδικασία και η διάχυση των αποτελεσμάτων στην ελληνική οικονομία και κοινωνία.

 

3^η. Η επένδυση στην επιχειρηματικότητα.

Η επιχειρηματικότητα, δηλαδή η ανθρώπινη ικανότητα συνδυασμού των άλλων συντελεστών παραγωγής για την παραγωγή αγαθών και υπηρεσιών, είναι σημαντική πηγή ανάπτυξης, καθώς συμβάλλει στη δημιουργία θέσεων εργασίας, στην ενθάρρυνση της οικονομικής δραστηριότητας, στην ενίσχυση της ανταγωνιστικότητας, στην ανάπτυξη και στην ενίσχυση της οικονομικής και κοινωνικής συνοχής.

Βασικοί άξονες δράσης θα πρέπει να είναι:

• Η απο-ενοχοποίηση της επιχειρηματικότητας, ώστε να μετατραπεί η νομοθεσία (με απλούς, διαφανείς και σταθερούς κανόνες) και η λειτουργία του κράτους σε φιλικότητα προς την επιχείρηση.
• Η βελτίωση του ρυθμιστικού και ανταγωνιστικού πλαισίου των αγορών αγαθών και υπηρεσιών, με την επιλογή ορθών μέτρων προστασίας της εργασίας.
• Η σταδιακή μείωση των φόρων, έκτακτων και μη, καθώς και των φορολογικών συντελεστών.
• Η σταδιακή μείωση των ασφαλιστικών εισφορών, αφού η Ελλάδα έχει το υψηλότερο ποσοστό μη-μισθολογικού εργοδοτικού κόστους.

 

4^η. Η δημιουργία ενός σύγχρονου κοινωνικού κράτους και η βελτίωση του «κοινωνικού κεφαλαίου».

Ένα αποτελεσματικό και δίκαιο κράτος, στο πλαίσιο της οικονομίας της αγοράς, σε συνθήκες δημοσιονομικής πειθαρχίας, μπορεί να αποτελέσει προωθητικό παράγοντα της βιώσιμης οικονομικής ανάπτυξης και της ουσιαστικής κοινωνικής πολιτικής.

Κράτος που θα μεριμνά για τη βέλτιστη λειτουργία του μηχανισμού της αγοράς, την εξασφάλιση της μέγιστης οικονομικής αποτελεσματικότητας, την κοινωνικά δικαιότερη κατανομή του εισοδήματος και του παραγόμενου πλούτου.

Βέβαια, το μείγμα αγοράς και κράτους μπορεί να ποικίλλει ανάλογα με τις περιστάσεις, τις ανάγκες και τις προτιμήσεις της κοινωνίας.

Βασικοί άξονες δράσης θα πρέπει να είναι:

• Η βελτίωση της ποιότητας των θεσμών και η οικοδόμηση κράτους δικαίου (με την ενδυνάμωση της ανεξαρτησίας της δικαιοσύνης και της ταχύτητας στην απονομή της και με την ενίσχυση της διαφάνειας στη δημόσια διοίκηση). Είναι γνωστή πρόσφατη μελέτη του Ιδρύματος Brookings σύμφωνα με την οποία η απώλεια δημοσίων εσόδων λόγω της διαφθοράς ανέρχεται τουλάχιστον στο 8% του ΑΕΠ.
• Η δραστική μείωση της γραφειοκρατίας, δηλαδή του κόστους και του χρόνου συμμόρφωσης στις διοικητικές πράξεις, με συγκεκριμένες δομικές πρωτοβουλίες (όπως είναι η κωδικοποίηση και απλοποίηση της νομοθεσίας, ο περιορισμός των ερμηνευτικών εγκυκλίων, η ενοποίηση των μηχανισμών χρέωσης του πολίτη, ο περιορισμός των επικαλύψεων των αρμοδιοτήτων των δημόσιων υπηρεσιών και η ενοποίηση των κατακερματισμένων αρμοδιοτήτων).

 

Συμπερασματικά, η δημοσιονομική εξυγίανση και πειθαρχία, με έμφαση στη διαρθρωτική μείωση των δαπανών είναι αναγκαία, αλλά όχι και ικανή, συνθήκη για την αναπτυξιακή επανεκκίνηση της οικονομίας.

Αυτό που χρειάζεται είναι η άμεση συγκρότηση σχεδίου και συνακόλουθα η ανάληψη δράσεων για τη διαμόρφωση και την αξιοποίηση των νέων πηγών ανάπτυξης.

Είναι επιβεβλημένο οι επενδύσεις σε αυτές τις πηγές, όπως άλλωστε και όλες οι επενδύσεις και οι πολιτικές, να αξιολογούνται, εκ των προτέρων και εκ των υστέρων, ώστε να διασφαλίζεται η αποδοτικότητα και η αποτελεσματικότητα αυτών σε κάθε περίπτωση ανεπαρκών πόρων. 

Στόχος η επίτευξη διατηρήσιμης ανάπτυξης, η ενίσχυση της απασχόλησης και της κοινωνικής συνοχής.

Share