Το Μνημόνιο Οικονομικής και Χρηματοπιστωτικής Πολιτικής που συνοδεύει το Σχέδιο Νόμου με τίτλο «Μέτρα για την Εφαρμογή του Μηχανισμού Στήριξης της Ελληνικής Οικονομίας από τα Κράτη-Μέλη της ζώνης του ευρώ και το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο» περιλαμβάνει συγκεκριμένες πολιτικές για τον χρηματοπιστωτικό τομέα.
Μεταξύ αυτών είναι και η θέσπιση, από την Κυβέρνηση, μέσω συγκεκριμένης νομοθεσίας και μετά από διαβούλευση με το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο (Δ.Ν.Τ.), την Ευρωπαϊκή Επιτροπή και την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα (Ε.Κ.Τ.), του Ταμείου Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας (Τ.Χ.Σ.).
Σκοπός του Ταμείου θα είναι η διατήρηση της σταθερότητας του τραπεζικού συστήματος, ειδικότερα της φερεγγυότητάς του, και όχι η στήριξη των αναγκών ρευστότητας των πιστωτικών ιδρυμάτων.
Η διατύπωση όμως του Μνημονίου σχετικά με τη σύσταση του Ταμείου δημιουργεί ερωτηματικά, περικλείει ασάφειες και απαιτεί περαιτέρω επεξεργασία σε νομοπαρασκευαστικό επίπεδο.
1ον. Ως προς τη συμμετοχή στο Ταμείο, αυτή θα είναι υποχρεωτική και θα ενεργοποιείται όταν δεν καλύπτονται οι ελάχιστες κεφαλαιακές απαιτήσεις και «όταν δεν μπορεί να βρεθεί άλλη ιδιωτική λύση». Ως προς την τελευταία, δεν διευκρινίζεται ποια μορφή θα έχει και μέχρι ποιου ποσοστού αυτή δύναται να είναι.
2ον. Προβλέπεται «η Τράπεζα της Ελλάδος να εντείνει την εποπτεία του χρηματοπιστωτικού συστήματος αυξάνοντας τη συχνότητα και την ταχύτητα υποβολής στοιχείων και την περαιτέρω ανάπτυξη ενός ολοκληρωμένου πλαισίου για συχνούς ελέγχους ακραίων συνθηκών (stress–tests)». Δεν διευκρινίζονται οι όροι και οι παράμετροι που θα τίθενται σε αυτούς του ελέγχους.
3ον. Προβλέπεται να «χορηγηθεί σε όλο το προσωπικό της Τράπεζας της Ελλάδος ισχυρή νομική προστασία για τις ενέργειες που εκτελούνται με καλή πίστη». Δεν καθορίζεται η μορφή και το εύρος της προστασίας.
4ον. Για την εκπλήρωση των στόχων του «το Ταμείο θα έχει ορισμένες εξουσίες στα χρηματοπιστωτικά ιδρύματα που έχει χρηματοδοτήσει, και οι οποίες θα ασκούνται μετά από διαβούλευση με την Τράπεζα της Ελλάδος». Οι εξουσίες του Ταμείου περιλαμβάνουν ενδεικτικά τα εξής:
(α) Να απαιτεί από την Τράπεζα της Ελλάδος (Τ.τ.Ε.) να του παρέχει για το πιστωτικό ίδρυμα κάθε πληροφορία απαραίτητη για την εκπλήρωση του σκοπού του. Θα πρέπει όμως να διασφαλιστεί το επαγγελματικό-υπηρεσιακό απόρρητο.
(β) Να ορίζει ένα μέλος στο Δ.Σ. του πιστωτικού ιδρύματος. Δεν προσδιορίζονται όμως τα προσόντα που θα απαιτείται να διαθέτει ο εκπρόσωπος του Ταμείου που θα ορίζεται ως μέλος του Δ.Σ. του πιστωτικού ιδρύματος.
(γ) Να απαιτεί από το πιστωτικό ίδρυμα την υποβολή σχεδίου αναδιάρθρωσης. Δεν ορίζονται όμως με σαφήνεια οι προϋποθέσεις που θα ενεργοποιούν το εν λόγω αίτημα του Ταμείου.
(δ) Να έχει δικαίωμα αρνησικυρίας σε αποφάσεις του πιστωτικού ιδρύματος (επιχειρηματική στρατηγική, απόδοση μερισμάτων, θέματα μισθοδοσίας, ρευστότητας και διαχείρισης ενεργητικού – παθητικού κ.λπ.). Ιδιαίτερα ευρείες αρμοδιότητες παρέμβασης του εκπροσώπου του Ταμείου που εκτείνονται κατ’ ουσία στο σύνολο της δραστηριότητας του πιστωτικού ιδρύματος.
Υπενθυμίζεται ότι σύμφωνα με το Άρθρο 1, Παρ. 3 του Ν. 3723/2008 για τα μέτρα ενίσχυσης της ρευστότητας, ο εκπρόσωπος του Ελληνικού Δημοσίου που οριζόταν ως μέλος του Δ.Σ. είχε επίσης δικαίωμα αρνησικυρίας στη λήψη οποιασδήποτε απόφασης σχετικής με τη διανομή μερισμάτων και την πολιτική παροχών προς τον Πρόεδρο, τον Διευθύνοντα Σύμβουλο, ή εφόσον κρίνει ότι η απόφαση αυτή δύναται να θέσει σε κίνδυνο τα συμφέροντα των καταθετών ή να επηρεάσει ουσιωδώς τη φερεγγυότητα και την εύρυθμη λειτουργία της Τράπεζας.
(ε) Να απαιτεί τη μετατροπή των προνομιούχων μετοχών σε κοινές, όταν το πιστωτικό ίδρυμα αδυνατεί να καλύπτει είτε το ελάχιστο ύψος ιδίων κεφαλαίων, είτε ορισμένες οικονομικές απαιτήσεις που θα επιβάλλονται από το σχέδιο αναδιάρθρωσης του χρηματοπιστωτικού ιδρύματος. Δεν προσδιορίζεται όμως ούτε κάποιο χρονικό διάστημα μετά την παρέλευση του οποίου θα απαιτείται η μετατροπή των προνομιούχων σε κοινές μετοχές, ούτε οι οικονομικές απαιτήσεις που θα μπορούν να επιβληθούν βάσει του σχεδίου αναδιάρθρωσης.
5ον. Τα κριτήρια για οποιαδήποτε αύξηση μετοχικού κεφαλαίου πιστωτικού ιδρύματος θα πρέπει να είναι συμβατά με την Απόφαση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής της 19.11.2008 (Ν. 560/2008 μέτρα στήριξης για τα πιστωτικά ιδρύματα στην Ελλάδα). Σύμφωνα με την εν λόγω Απόφαση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, που αναφερόταν στα μέτρα ενίσχυσης της ρευστότητας που θεσπίστηκαν με τον Ν. 3723/2008, η κατανομή του ποσού των 5 δισ. ευρώ για την αγορά προνομιούχων μετοχών θα έπρεπε να γίνει με απόφαση Υπουργού Οικονομικών κατόπιν σύστασης του Διοικητή της Τ.τ.Ε., η οποία θα έπρεπε να βασίζεται στα ακόλουθα κριτήρια:
- το επίπεδο της απαιτούμενης κεφαλαιακής επάρκειας του πιστωτικού ιδρύματος, όπως καθορίζεται από την Τ.τ.Ε. Πιο συγκεκριμένα, ο δείκτης των βασικών ιδίων κεφαλαίων (Tier 1) θα πρέπει να κυμαίνεται σε ποσοστά μεταξύ 8%-10% (η βαρύτητα του εν λόγω κριτηρίου για τη συνολική αξιολόγηση είναι 0,5),
- το μέγεθος του πιστωτικού ιδρύματος όπως προκύπτει από το μερίδιο αγοράς του στη χρηματοδότηση εν γένει της οικονομίας, καθώς και τη σημαντικότητά του σε ό, τι αφορά τη διατήρηση της χρηματοπιστωτικής σταθερότητας (η βαρύτητα του εν λόγω κριτηρίου για τη συνολική αξιολόγηση είναι 0,4), και
- τη συμβολή του πιστωτικού ιδρύματος σε ό, τι αφορά τη χρηματοδότηση των μικρομεσαίων επιχειρήσεων και τη χορήγηση στεγαστικών δανείων (η βαρύτητα του εν λόγω κριτηρίου για τη συνολική αξιολόγηση είναι 0,1).
6ον. Προβλέπεται να εφαρμόζεται σχέδιο αναδιάρθρωσης υπό την αιγίδα του Ταμείου «εφόσον τα πιστωτικά ιδρύματα δεν δύνανται να συγκεντρώσουν εγκαίρως επιπρόσθετα κεφάλαια για να αποπληρώσουν το Ταμείο». Η διάταξη φαίνεται απόλυτα ασαφής και απαιτείται περαιτέρω επεξεργασία σε νομοπαρασκευαστικό επίπεδο.
Με δεδομένο ότι η θέσπιση του Ταμείου Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας προβλέπεται να γίνει, σύμφωνα και με το Μνημόνιο, μέχρι τις 30 Ιουνίου, ως σημείο αναφοράς,
Ερωτάται
ο κ. Υπουργός
- Έχουν τεθεί αυτές, ή / και άλλες, σχετικές παρατηρήσεις στο πλαίσιο της διαβούλευσης με το Δ.Ν.Τ., την Ευρωπαϊκή Επιτροπή και την Ε.Κ.Τ. για τη σύσταση του Ταμείου;
- Αν έχουν τεθεί οι ανωτέρω σχετικοί προβληματισμοί, ποιές είναι οι απαντήσεις – διευκρινίσεις που έχουν δοθεί;
