Θέλω να ευχαριστήσω τους διοργανωτές για την πρόσκλησή τους να παραστώ στο 1ο Συνέδριο της Ελληνικής Φαρμακοβιομηχανίας και να καταθέσω, κωδικοποιημένα, σκέψεις για την εγχώρια βιομηχανία φαρμάκου.
Ένα βιομηχανικό κλάδο με σημαντικό θετικό αναπτυξιακό πρόσημο, αφού συμβάλλει με περισσότερο από 3% στο ΑΕΠ της χώρας, σχετίζεται με περισσότερες από 130.000 θέσεις απασχόλησης, κατατάσσεται στους πρώτους 5 εξαγωγικούς κλάδους της Ελληνικής οικονομίας, επενδύει στην έρευνα και καινοτομία.
Κλάδος που συνιστά βασικό πυλώνα του τομέα υγείας.
Κλάδος που επηρεάζεται, αλλά και επηρεάζει, την κατάσταση του χώρου αυτού.
Κυρίες και Κύριοι,
Οφείλουμε να αναγνωρίσουμε ότι στη χώρα μας ο τομέας της υγείας και συγκεκριμένα το σύστημα υγείας, παρουσίαζε, διαχρονικά, σημαντικά προβλήματα.
Προβλήματα που συσσωρεύονταν.
Προβλήματα ανεπάρκειας, ανισοκατονομής και ανισότητας.
Προβλήματα που επιβαρύνθηκαν και επιβαρύνονται από τις εξελίξεις και προκλήσεις, εγχώριες και μη, των τελευταίων ετών.
Προκλήσεις, όπως είναι ο «ιατρικός πληθωρισμός», με την Ελλάδα να έχει την υψηλότερο μέσο ετήσιο ρυθμό αύξησης των γιατρών ανά χίλιους κατοίκους μεταξύ των κρατών-μελών της Ευρωπαϊκής Ένωσης (3,5% από το 2000 έως το 2010).
Προκλήσεις, όπως, η αύξηση του επιπέδου τιμών.
Η αύξηση των περιστατικών χρόνιων νοσημάτων.
Η γήρανση του πληθυσμού.
Η αύξηση της ανεργίας, και συνεπώς η αύξηση του αριθμού των ανασφάλιστων συμπατριωτών μας που χρήζουν βασικής ιατροφαρμακευτικής περίθαλψης.
Η ακριβή ιατρική τεχνολογία που αναπόφευκτα αυξάνει τις δαπάνες υγείας.
Εξαιτίας αυτών, και μέσα στην τρέχουσα πιεστική δημοσιονομική συγκυρία, επιβάλλεται η καταβολή κάθε δυνατής προσπάθειας για την αντιμετώπιση των προβλημάτων στο χώρο της υγείας, σε ένα πλαίσιο εξισορρόπησης μεταξύ των δύο βασικών αναγκών: της ανάγκης εξορθολογισμού των δημοσίων δαπανών υγείας και της ανάγκης πρόσβασης των πολιτών σε ποιοτικές παροχές υγείας.
Προς αυτή την κατεύθυνση, τα τελευταία χρόνια, έχουν γίνει σημαντικά βήματα.
Η προσπάθεια, με επιτυχία, συνεχίζεται.
Πρέπει να εντατικοποιηθεί.
Ιδίως σε ότι αφορά τη λειτουργία του ΕΟΠΥΥ.
Αν και η σύστασή του, μέσω της ενοποίησης των κλάδων υγείας των ασφαλιστικών ταμείων, αποτέλεσε ένα σημαντικό θετικό βήμα στον τομέα της υγείας, σήμερα, σημαντικά, κυρίως δομικά, προβλήματα συνεχίζουν να υφίστανται.
Όχι βέβαια στην ίδια έκταση και ένταση.
Ο πρόσφατος διαχωρισμός του ΕΟΠΥΥ, η μεταφορά των δομών της πρωτοβάθμιας φροντίδας υγείας στο ΕΣΥ και ο προσδιορισμός του νέου του ρόλου ως τον Εθνικό Οργανισμό Ασφάλισης Υγείας αποτελεί μια νέα πρόκληση και ένα στοίχημα που πρέπει να κερδηθεί.
Εξίσου σημαντικό στοίχημα για το δημόσιο τομέα υγείας, αποτελεί η δημιουργία του νέου δικτύου πρωτοβάθμιας φροντίδας υγείας το οποίο καλείται να διαδραματίσει σημαντικό ρόλο για την διασφάλιση της συνέχειας της φροντίδας και την εξυπηρέτηση των πολιτών.
Κυρίες και Κύριοι,
Από τη θέση του Αναπληρωτή Υπουργού Οικονομικών η προσέγγιση του κλάδου της εγχώριας φαρμακοβιομηχανίας έχει δύο διαστάσεις.
Η πρώτη διάσταση είναι η δημοσιονομική, εστιάζοντας αφενός στη διασφάλιση του δημοσίου συμφέροντος στο πλαίσιο της συνεργασίας μεταξύ του Δημοσίου και της βιομηχανίας φαρμάκου και αφετέρου στην ικανότητα του Δημοσίου να ανταποκρίνεται στις υποχρεώσεις που δημιουργεί στο πλαίσιο αυτής της συνεργασίας.
Όσον αφορά το πρώτο σκέλος, ήδη, την τελευταία διετία, έχουν υιοθετηθεί και υλοποιηθεί μία σειρά από πρωτοβουλίες για την εδραίωση της δημοσιονομικής εξυγίανσης, προσαρμογής και πειθαρχίας.
Και στο χώρο της υγείας.
Ιδιαίτερα, θα έλεγα, στο χώρο της υγείας.
Πρωτοβουλίες, όπως, είναι μεταξύ άλλων:
- Η αναμόρφωση και ενίσχυση του πλαισίου των κανόνων δημοσιονομικής διαχείρισης και εποπτείας.
- Η βελτίωση του συστήματος δημοσιονομικών ελέγχων.
- Η ενεργοποίηση μηχανισμών παρακολούθησης των νομικών προσώπων, φορέων της Γενικής Κυβέρνησης.
- Η λειτουργία του Μητρώου Δεσμεύσεων.
- Η τακτική επικαιροποίηση του Δελτίου Τιμών Φαρμάκων με τη χρήση διεθνών βάσεων τιμών και δημόσια διαβούλευση.
- Η ανάπτυξη επιθετικής πολιτικής διαπραγμάτευσης τιμών και εξασφάλισης εκπτώσεων από τους συμβεβλημένους παρόχους, μέσω της συγκρότησης Επιτροπής Διαπραγμάτευσης στον ΕΟΠΥΥ, με σύναψη οικονομικών συμφωνιών όγκου-τιμής και επιμερισμού κινδύνου.
- Η επικείμενη οριστικοποίηση των διαδικασιών υπολογισμού και είσπραξης rebate και clawback για τον έλεγχο της φαρμακευτικής δαπάνης και για τον εξορθολογισμό των αποζημιώσεων προς τις ιδιωτικές κλινικές και τα διαγνωστικά κέντρα.
- Ο εξορθολογισμός της φαρμακευτικής δαπάνης μέσω της αποτελεσματικής λειτουργίας μηχανισμών αύξησης της διείσδυσης των γενοσήμων.
- Η εφαρμογή του συστήματος αναλυτικής λογιστικής και εσωτερικών ελέγχων στο σύνολο των δομών του Υπουργείου Υγείας.
- Ο ανασχεδιασμός του Χάρτη Υγείας με στόχο την ορθολογική κατανομή των οικονομικών, αλλά και ανθρώπινων πόρων.
- Η ανάπτυξη και επιτυχής εφαρμογή του συστήματος ηλεκτρονικής συνταγογράφησης.
- Ο περιορισμός των δαπανών των Νοσοκομείων μέσω της εφαρμογής σύγχρονων τεχνικών διαχείρισης και ελέγχου στις αποθήκες και την εφοδιαστική αλυσίδα του ΕΣΥ.
Συνεπώς, εκτιμώ, ότι η Ελληνική Πολιτεία έχει θωρακισθεί με ένα σύγχρονο, πλήρες και συνεκτικό θεσμικό «οπλοστάσιο», ώστε να αποφευχθούν φαινόμενα «δημοσιονομικού εκτροχιασμού» στο μέλλον και να μην τεθούν σε κίνδυνο οι τεράστιες θυσίες της Ελληνικής κοινωνίας.
Κυρίες και Κύριοι,
Όσον αφορά το δεύτερο σκέλος, εκπονήθηκε, από τα τέλη του 2012, ένα ολοκληρωμένο σχέδιο για την αποπληρωμή των ληξιπρόθεσμων οφειλών του Δημοσίου προς τον ιδιωτικό τομέα.
Πρόκειται για παρέμβαση που στόχευε στην εδραίωση μιας μεθοδικής διαδικασίας αποπληρωμής, στη διασφάλιση της αντικειμενικότητας των επιλογών διοχέτευσης των δημοσίων πόρων, στην εδραίωση των πολιτικών που δεν θα επιτρέψουν τη δημιουργία μιας νέας «γενιάς» ληξιπρόθεσμων οφειλών.
Κάτι, όμως, που δυστυχώς δεν έχει επιτευχθεί ακόμη πλήρως στο τομέα της Υγείας.
Αν και η κατάσταση βελτιώνεται.
Πιο συγκεκριμένα, και ειδικότερα στον τομέα της Υγείας, το σύνολο των ληξιπρόθεσμων υποχρεώσεων στο τέλος του 2011, ανέρχονταν στα 3,5 δισ. ευρώ.
Εκ των οποίων:
- 2 δισ. ευρώ αφορούν τον ΕΟΠΥΥ, τόσο τα αρχικά όσο και τα μεταγενέστερα ενταχθέντα Ταμεία.
- 1,5 δισ. ευρώ αφορούν τα Δημόσια Νοσοκομεία, συμπεριλαμβανομένων των Πανεπιστημιακών και των Στρατιωτικών Νοσοκομείων, καθώς και του ΝΙΜΤΣ.
Μέχρι σήμερα, οι χρηματοδοτήσεις έχουν ανέλθει στα 3 δισ. ευρώ.
Εκ των οποίων, 1,5 δισ. ευρώ στον ΕΟΠΥΥ και 1,5 δισ. ευρώ στα Δημόσια Νοσοκομεία.
Από αυτές τις χρηματοδοτήσεις, έγιναν πληρωμές 2,7 δισ. ευρώ.
Εκ των οποίων 1,2 εκατ. ευρώ από τον ΕΟΠΥΥ και σχεδόν το σύνολο της χρηματοδότησης από τα Δημόσια Νοσοκομεία.
Είναι προφανές, συνεπώς, ότι έχει εξοφληθεί το 60% των ληξιπρόθεσμων υποχρεώσεων του ΕΟΠΥΥ που είχαν δημιουργηθεί ως το τέλος του 2011.
Ενώ μεταγενέστερα έχουν δημιουργηθεί και καινούργιες οφειλές.
Ενδεικτικά, το 1ο τρίμηνο του 2014, έχουν δημιουργηθεί νέες ληξιπρόθεσμες οφειλές, περίπου 330 εκατ. ευρώ από τον ΕΟΠΥΥ και 200 εκατ. ευρώ από τα Νοσοκομεία.
Πρόκειται για στοιχεία που επιβάλλουν εντατικοποίηση της προσπάθειας από τους φορείς της υγείας.
Εστιάζοντας, ειδικότερα, στην περίπτωση του ΕΟΠΥΥ και τις υποχρεώσεις του προς τις φαρμακευτικές εταιρίες, αξίζει να επισημάνουμε ότι η κατάσταση έχει βελτιωθεί το τελευταίο χρονικό διάστημα.
Συγκεκριμένα, από τα περίπου 530 εκατ. ευρώ που ήταν οι συνολικές οφειλές του ΕΟΠΥΥ προς τον κλάδο στο τέλος του 2013, έχουν αποπληρωθεί, έως και σήμερα, σύμφωνα με τα δημοσιευμένα στοιχεία, τα 230 εκατ. ευρώ.
Ενώ, οι νέες απλήρωτες υποχρεώσεις, για το πρώτο τετράμηνο του 2014, είναι 200 εκατ. ευρώ.
Σε κάθε περίπτωση, με δεδομένη τη χρηματοδότηση που προβλέπεται με βάση τις εκτιμήσεις για τις ασφαλιστικές εισφορές, και την εντατικοποίηση της προσπάθειας από πλευράς ΕΟΠΥΥ, εκτιμάται ότι ο συνολικός όγκος των οφειλών, στο τέλος του έτους θα είναι χαμηλότερος από αυτόν πέρυσι.
Κυρίες και Κύριοι,
Η δεύτερη διάσταση είναι η αναπτυξιακή, εστιάζοντας, κυρίως, στην αξιοποίηση των σημαντικών προοπτικών του κλάδου του φαρμάκου.
Προοπτικές που προκύπτουν από παράγοντες και τάσεις, σε εγχώριο και διεθνές επίπεδο, όπως είναι:
- Η αύξηση της φαρμακευτικής δαπάνης διεθνώς.
- Η ζήτηση για φάρμακα νεότερης τεχνολογίας, αλλά και υψηλής εξειδίκευσης.
- Το υψηλό τεχνολογικό και ποιοτικό επίπεδο των υποδομών των εγχώριων επιχειρήσεων.
- Οι δυνατότητες αξιοποίησης οικονομιών κλίμακας και φάσματος μέσα από τη συγχώνευση βιομηχανικών μονάδων, όπως, παρατηρείται, τελευταία, διεθνώς.
- Το υψηλής κατάρτισης και εκπαίδευσης ανθρώπινο δυναμικό της χώρας μας στο χώρο της υγείας.
- Η ενεργή συμμετοχή της εγχώριας φαρμακοβιομηχανίας στις εξελίξεις στην ιατρική τεχνολογία και βιοτεχνολογία.
Εκτιμώ, ότι μεταξύ των παραγόντων που σας ανέφερα οι δύο τελευταίοι είναι αυτοί που θα συμβάλλουν καθοριστικά στην ενδυνάμωση της ανταγωνιστικότητας και του κύκλου εργασιών της Ελληνικής βιομηχανίας φαρμάκου.
Δηλαδή, η επένδυση στην έρευνα, την καινοτομία και την εκπαίδευση.
Η επένδυση στις νέες πηγές ανάπτυξης.
Και προς αυτή την κατεύθυνση, στόχοι των εγχώριων επιχειρήσεων του κλάδου θα μπορούσαν να είναι:
- Η αύξηση των δαπανών για έρευνα και ανάπτυξη.
- Η ενδυνάμωση των εγχώριων κλινικών ερευνών.
- Η αύξηση των πατεντών.
- Η δημιουργία δικτύων στενής συνεργασίας με ερευνητικά κέντρα των Πανεπιστημίων.
- Η παροχή κινήτρων για περαιτέρω αναβάθμιση του ανθρώπινου δυναμικού.
- Η αναβάθμιση των παραγωγικών υποδομών.
Κυρίες και Κύριοι,
Ένας τέτοιος αναπτυξιακός προσανατολισμός, μίας δυναμικής και εξωστρεφούς βιομηχανίας, δεν μπορεί παρά να έχει, στο μέτρο του εφικτού και του ενδεδειγμένου, την αρωγή του Κράτους.
Το Κράτος, παράλληλα, πρέπει να συνεχίσει τις διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις στις αγορές αγαθών και υπηρεσιών, αίροντας εμπόδια και παθογένειες που ταλάνιζαν διαχρονικά την εγχώρια επιχειρηματικότητα.
Διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις, οι οποίες σε συνδυασμό με τη διασφάλιση της βιωσιμότητας των δημοσίων οικονομικών και την περαιτέρω προώθηση αναπτυξιακών πρωτοβουλιών, θα περιφρουρήσουν τα επιτεύγματα και τις τεράστιες θυσίες της Ελληνικής κοινωνίας.
Επιτεύγματα σε δημοσιονομικό και διαρθρωτικό επίπεδο.
Έτσι, όπως η κρίση ξεκίνησε από τους αριθμούς και μεταφέρθηκε στην κοινωνία, έτσι και η βελτίωση θα ξεκινήσει από τα δημοσιονομικά μεγέθη και στη συνέχεια θα γίνει αισθητή στην πραγματική οικονομία και στην κοινωνία.
Ήδη είμαστε στην αρχή αυτής της μετάβασης.