Δελτίο Τύπου
Αθήνα, 20.10.2017
Ομιλία στο Ετήσιο Συνέδριο με θέμα “Eyes Wide Open” του Ινστιτούτου Εσωτερικών Ελεγκτών Ελλάδας
Κυρίες και Κύριοι,
Θέλω να ευχαριστήσω το Ινστιτούτο Εσωτερικών Ελεγκτών Ελλάδας για την τιμητική πρόσκληση που μου απηύθυνε να παραστώ και να καταθέσω, κωδικοποιημένα, ορισμένες σκέψεις και προτάσεις στο ετήσιο συνέδριό του.
Συνέδριο πολύ υψηλού επιπέδου, με συμμετέχοντες που διαθέτουν σοβαρό επιστημονικό υπόβαθρο και μεγάλη επαγγελματική εμπειρία.
Συνέδριο που διεξάγεται σε ένα περιβάλλον για το χώρο της εσωτερικής διακυβέρνησης, όπως καταγράφεται και στη θεματολογία του, υψηλών κινδύνων, μεγάλων αβεβαιοτήτων, σημαντικών αλλαγών, αυξημένων προκλήσεων.
Κίνδυνοι νέοι, που οφείλονται στις αλλαγές στα συναλλακτικά ήθη.
Κίνδυνοι διαχρονικοί, που προέρχονται από την ίδια τη φύση της ασυμμετρίας της πληροφόρησης.
Αλλαγές ενδογενείς και εξωγενείς, σε επιχειρηματικό, εθνικό και ευρωπαϊκό επίπεδο.
Προκλήσεις που σχετίζονται με την ενδυνάμωση του πλαισίου αντιμετώπισης της διαφθοράς, με τους κώδικες αυτορρύθμισης, με το περιβάλλον, με τους περιορισμένους διαθέσιμους πόρους.
Προτεραιότητα της εφαρμοσμένης πολιτικής πρέπει να είναι, αν όχι η αντιμετώπιση, τουλάχιστον ο περιορισμός αυτών των κινδύνων, με στόχο τη διατηρήσιμη και βιώσιμη ανάπτυξη, τη δημιουργία ποιοτικών θέσεων εργασίας και την ενίσχυση της κοινωνικής συνοχής.
Αυτή η προτεραιότητα, Κυρίες και Κύριοι, αποτελεί ευθύνη τόσο της πολιτείας, όσο και των επιχειρήσεων.
Πολιτεία που πρέπει να δημιουργήσει ένα ασφαλές και σταθερό περιβάλλον για επενδύσεις, με τη Διοίκηση, το Κράτος και τη Δικαιοσύνη συμμάχους της επιχειρηματικότητας.
Πολιτεία που πρέπει να περιορίσει τη ρυθμιστική γραφειοκρατία, μεταθέτοντας μέρος της ευθύνης για τη συμμόρφωση στις επιταγές του νόμου στους επιχειρηματίες, θέτοντας όμως πολύ αυστηρές κυρώσεις σε περιπτώσεις παραβάσεων.
Πολιτεία που πρέπει να εποπτεύει την αγορά με ισχυρούς και αποτελεσματικούς θεσμούς, θεσπίζοντας δημοσιονομικούς κανόνες, υιοθετώντας εποπτικές πρακτικές, θωρακίζοντας τους ελεγκτικούς μηχανισμούς.
Και από την άλλη πλευρά, επιχειρήσεις που πρέπει να λειτουργούν με υπευθυνότητα, στοχεύοντας στην αποτελεσματική διαχείριση και ικανοποίηση όλων των ενδιαφερομένων μερών, των stakeholders.
Επιχειρήσεις που πρέπει να αποκτήσουν κουλτούρα εταιρικής διακυβέρνησης.
Επιχειρήσεις που οφείλουν να υλοποιούν λειτουργικούς εσωτερικούς ελέγχους, να προστατεύουν και να αναδεικνύουν το περιβάλλον, να επιδεικνύουν αυξημένη εταιρική κοινωνική ευθύνη.
Επιχειρήσεις που πρέπει να αντιμετωπίζουν τους εργαζόμενους ως εταίρους στην επιχειρηματική τους δραστηριότητα.
Η διαφάνεια, η αξιοπιστία, η κοινωνική ευθύνη και η λογοδοσία, τόσο σε κυβερνητικό όσο και σε επιχειρησιακό επίπεδο, πρέπει διαρκώς να καλλιεργούνται, να ενισχύονται και να επιβεβαιώνονται.
Κυρίες και Κύριοι,
Σε αυτή την κατεύθυνση, η Πολιτεία, τα προηγούμενα χρόνια, ανέλαβε ορισμένες σημαντικές, κυρίως νομοθετικές, πρωτοβουλίες.
Πολλές από τις οποίες υιοθετήθηκαν και από την σημερινή Κυβέρνηση.
Για παράδειγμα, στο πεδίο της απάτης και της διαφθοράς:
- Ορίστηκε Εθνικός Συντονιστής για την Καταπολέμηση της Διαφθοράς.
- Εκπονήθηκε Εθνικό Σχέδιο Δράσης κατά της Διαφθοράς.
- Εγκαθιδρύθηκαν θεσμοί, όπως ο Εισαγγελέας Οικονομικού Εγκλήματος, ο Εισαγγελέας Εγκλημάτων Διαφθοράς, η Ενιαία Ανεξάρτητη Αρχή Δημοσίων Συμβάσεων, ο Γενικός Επιθεωρητής Δημόσιας Διοίκησης και η Αρχή Καταπολέμησης της Νομιμοποίησης Εσόδων από Εγκληματικές Δραστηριότητες.
- Επιχειρήθηκε η λειτουργική ενδυνάμωση, ο επιχειρησιακός εκσυγχρονισμός και η ποιοτική αναβάθμιση όλων των ελεγκτικών μηχανισμών.
Το αποτέλεσμα ήταν η Ελλάδα, στο δείκτη αντίληψης της διαφθοράς της Διεθνούς Διαφάνειας, να «σκαρφαλώσει» αρκετές θέσεις τα προηγούμενα χρόνια.
Σήμερα, δυστυχώς, η εικόνα της χώρας είναι διαφορετική, χειρότερη.
Στο πεδίο των ελέγχων, που αποτελεί ακρογωνιαίο λίθο της καλής διακυβέρνησης του δημόσιου τομέα, στόχος πρέπει να είναι η αξιολόγηση της νομιμότητας, της αποτελεσματικότητας, της αποδοτικότητας και της οικονομικότητας των δράσεων και της χρήσεως των πόρων.
Στην κατεύθυνση αυτή:
- Δημιουργήθηκε Μητρώο Ελεγκτών.
- Θεσπίστηκε θητεία για τους Ελεγκτές, ώστε να ενισχυθεί η διαφάνεια και να θωρακιστεί το ελεγκτικό έργο.
- Ορίστηκε διοικητικά η διαδικασία αποστολής των εκθέσεων ελέγχου στον Εισαγγελέα ή σε αρμόδια αρχή για τη διερεύνηση της απάτης.
- Ενισχύθηκε το πλαίσιο για την επιβολή δημοσιονομικών διορθώσεων.
Στο πεδίο της εταιρικής διακυβέρνησης, εκτός του υφιστάμενου θεσμικού πλαισίου, προχώρησε η σύσταση τμημάτων εσωτερικού ελέγχου, με πρότυπα και μεθοδολογίες, σε όλα τα Υπουργεία και τις αποκεντρωμένες διοικήσεις της χώρας, με νόμο που ψηφίστηκε το 2012.
Στις μονάδες εσωτερικού ελέγχου των φορέων περιέρχονται:
- ο τακτικός έλεγχος των παγίων προκαταβολών που έχουν συσταθεί στον φορέα,
- ο οικονομικός και διαχειριστικός έλεγχος των δημοσίων υπολόγων και δημοσίων διαχειρίσεων που υπάγονται στον φορέα,
- η έρευνα για την ύπαρξη αντικειμενικής αδυναμίας απόδοσης λογαριασμού χρηματικού εντάλματος προπληρωμής.
Όλο αυτό το πλαίσιο θα πρέπει συνεχώς να αξιολογείται, να επικαιροποιείται και να αναβαθμίζεται.
Δυστυχώς, ορισμένες από αυτές τις διαδικασίες έχουν αδρανήσει ή ατονήσει.
Άμεσος στόχος όμως της εκάστοτε Κυβέρνησης πρέπει να είναι η αποτελεσματική χρήση των δημοσίων πόρων, η ανάπτυξη χρηστής δημοσιονομικής διαχείρισης, η ορθή εκτέλεση των διοικητικών δραστηριοτήτων και η κοινοποίηση των πληροφοριακών στοιχείων μέσω της δημοσίευσης αντικειμενικών εκθέσεων.
Υπέρτατος στόχος πρέπει να είναι η εγγύηση ότι οι πόροι των φορολογούμενων πολιτών δαπανώνται με όσο το δυνατόν πιο ορθολογικό και αποτελεσματικό τρόπο.
Κυρίες και Κύριοι,
Όπως όμως ανέφερα, σημαντικό μερίδιο ευθύνης «πέφτει στις πλάτες» και των επιχειρήσεων.
Με ένα εκτεταμένο σύστημα στοχοθέτησης, παρακολούθησης και λογοδοσίας τους.
Με την υιοθέτηση της αντίληψης ότι αυτές οι πρακτικές δεν είναι νόμοι αλλά φιλοσοφία, ότι αυτές οι διαδικασίες δεν είναι απλές ασκήσεις συμμόρφωσης αλλά προσδίδουν αξία στην επιχείρηση.
Με ένα πλέγμα ελέγχου των διαδικασιών και της συμπεριφοράς, με αναφορά στα μέσα που χρησιμοποιούν για την υλοποίηση των στόχων τους, στο βαθμό της επιτυχίας τους και στην απόδοση ευθυνών.
Με την υιοθέτηση σύγχρονων πρακτικών εσωτερικής διακυβέρνησης, πεδίο στο οποίο η συμβολή του Ελληνικού Συμβουλίου Εταιρικής Διακυβέρνησης είναι σημαντική, με στόχο τη βελτίωση της οργάνωσης της εταιρίας, την αντιμετώπιση των συγκρούσεων συμφερόντων, τη βελτίωση της πληροφόρησης των ενδιαφερόμενων μερών, την ενίσχυση της εμπιστοσύνης και της διαφάνειας, την προώθηση της ανταγωνιστικότητας.
Με ένα σύστημα εσωτερικού ελέγχου το οποίο θα αξιολογείται σε τακτά, σύντομα χρονικά διαστήματα και το οποίο θα περιλαμβάνει την εξέταση του εύρους των δραστηριοτήτων και της αποτελεσματικότητας της μονάδας, την επάρκεια των εκθέσεων διαχείρισης κινδύνων και εσωτερικού ελέγχου, την ανταπόκριση και την αποτελεσματικότητα της εκτελεστικής διοίκησης σχετικά με εντοπισμένα σφάλματα ή αδυναμίες στο σύστημα.
Με την έκδοση οδηγιών υπεύθυνης επιχειρηματικότητας, εισάγοντας έννοιες όπως αυτή του εταιρικού εθελοντισμού.
Με την ενδυνάμωση του πλαισίου εταιρικής κοινωνικής ευθύνης, το οποίο δεν πρέπει να απεικονίζεται ως μια παροδική ανάγκη, ούτε να εξαντλείται στο φιλανθρωπικό και χορηγικό έργο των επιχειρήσεων.
Αντίθετα, πρέπει να αντιμετωπίζεται ως μία πρόκληση στρατηγικής σημασίας, που θα αναδεικνύει τον τρόπο με τον οποίο μια επιχείρηση, αλλά και οι μέτοχοί της, αντιλαμβάνονται το ρόλο τους μέσα στην κοινωνία.
Πλαίσιο εταιρικής κοινωνικής ευθύνης που θα υποστηρίζει τις βασικές αρχές του Οικουμενικού Συμφώνου, θα προστατεύει τα διεθνώς αποδεκτά ανθρώπινα δικαιώματα, θα αναλαμβάνει πρωτοβουλίες για προώθηση μεγαλύτερης περιβαλλοντικής υπευθυνότητας, θα υιοθετεί πολιτικές κατά της διαφθοράς στην επιχειρηματική στρατηγική, θα ενσωματώνει ευρωπαϊκές οδηγίες για τη δημοσιοποίηση μη-χρηματοοικονομικών πληροφοριών και τις δημόσιες προμήθειες.
Με αυτές τις σκέψεις εύχομαι καλή συνέχεια στις εργασίες του Συνεδρίου, οι οποίες είμαι σίγουρος ότι θα έχουν ιδιαίτερο ενδιαφέρον και θα αποφέρουν χρήσιμα συμπεράσματα.
