Κυρίες και Κύριοι Συνάδελφοι,
Η Επίκαιρη Ερώτηση που καταθέσαμε και συζητάμε, σήμερα, προσεγγίζει ένα κρίσιμο ζήτημα τόσο για τη λειτουργία των Δημόσιων Επιχειρήσεων και Οργανισμών στη χώρα μας όσο και για τη βιωσιμότητα των δημοσίων οικονομικών.
Επιχειρήσεων που παρέχουν ένα ευρύ φάσμα υπηρεσιών κοινής ωφέλειας και που είναι συνυφασμένες με την κάλυψη αναγκών του κοινωνικού συνόλου.
Παρά την μεγάλη όμως σημασία τους, το βασικό γνώρισμα, διαχρονικά, των περισσότερων ΔΕΚΟ στη χώρα μας είναι η αναποτελεσματικότητα της λειτουργίας τους, τόσο σε διοικητικό όσο και σε οικονομικό επίπεδο.
Επιδιώξεις της πολιτείας οφείλουν να είναι
- η εξυγίανση και αποτελεσματική λειτουργία των δημοσίων επιχειρήσεων προς όφελος όλων των πολιτών,
- η ενίσχυση της ανταγωνιστικότητας και παραγωγικότητας αυτών και
- η βελτίωση της οικονομικής αποτελεσματικότητας.
Επιδιώξεις που πρέπει να επιτυγχάνονται και στην περίπτωση του ΟΣΕ.
Ο Ελληνικός Σιδηρόδρομος αποτελεί ένα σημαντικό μέσο μεταφοράς, με σαφή κοινωνικό και οικονομικό χαρακτήρα, που διαδραματίζει ιδιαίτερο ρόλο στην ανάπτυξη της χώρας.
Ωστόσο, αποτελεί μεταφορικό μέσο η λειτουργία του οποίου συνοδεύεται από πολλά, μεγάλα και διαχρονικά προβλήματα.
Προβλήματα όπως, είναι, κυρίως, η στρεβλή κατανομή του προσωπικού που δημιουργεί υψηλό κόστος μισθοδοσίας, τα διαχρονικά υψηλά ελλείμματα και το διογκωμένο χρέος του Οργανισμού, το οποίο αναμένεται να ξεπεράσει, το 2010, τα 10 δισ. ευρώ.
Και, επειδή, έχουμε ακούσει αρκετά αυτό τον καιρό για την εξέλιξη των ελλειμμάτων και του χρέους του ΟΣΕ αξίζει να εξετάσουμε πως διογκώθηκε η κατάσταση μετά το 1980, καθώς μέχρι τότε το κράτος κάλυπτε πλήρως, με επιχορήγησή του, τα ελλείμματά του.
Το 1981 ξεκίνησε η μη πλήρης κάλυψη των ελλειμμάτων από τον κρατικό προϋπολογισμό, καλύπτοντας μόνο το 70% του ελλείμματος, ενώ για το υπόλοιπο έγινε δανεισμός. Τη χρονιά εκείνη η ζημία του ΟΣΕ ήταν περίπου 14,6 εκατ. €.
Το 1985 το ποσοστό κάλυψης των ελλειμμάτων με κρατική επιχορήγηση έπεσε στο 58%, ενώ οι ζημίες ανήλθαν σε 46,8 εκατ. €, δηλαδή υπερτριπλάσιες εκείνων του 1981.
Το 1990 το ποσοστό κάλυψης των ελλειμμάτων με κρατική επιχορήγηση ανήλθε στο 30%, ενώ οι ζημίες διαμορφώθηκαν σε 113 εκατ. €, δηλαδή υπερδιπλάσιες του 1985 και σχεδόν οκταπλάσιες εκείνων του 1981.
Το 1995 το ποσοστό κάλυψης των ελλειμμάτων με κρατική επιχορήγηση ήταν μόλις 48%, ενώ οι ζημίες ανήλθαν σε 247 εκατ. €, υπερδιπλάσιες εκείνων του 1990.
Η κρατική επιχορήγηση το 2000 κάλυψε μόλις το 30% των ελλειμμάτων, ενώ μετά το 2002 μηδενίστηκε πλήρως, υποχρεώνοντας τον ΟΣΕ να καλύπτει το σύνολο των ελλειμμάτων του (λειτουργικών, χρηματοπιστωτικών και επενδυτικών) με δανεισμό. Οι ζημίες του 2000 είχαν φθάσει τα 400 εκατ. €, το 2003 τα 473 εκατ. €, και το 2004 τα 576 εκατ. €.
Η μη κάλυψη, συνεπώς, των ελλειμμάτων εκτόξευσε το χρέος του ΟΣΕ στα σημερινά ύψη και φυσικά έχει συντελέσει στην αύξηση του ποσού των τόκων εξυπηρέτησης του χρέους του, σε ποσοστό 60% της ετήσιας ζημίας. Έτσι, τα ελλείμματα του ΟΣΕ αφορούν σε συντριπτικό ποσοστό (περίπου 60%) τόκους, ενώ το υπόλοιπο 40% αφορά λειτουργικά ελλείμματα και οφείλεται:
1ον. Στη μη επιχορήγηση καθ’ οποιονδήποτε τρόπο των «άγονων» σιδηροδρομικών γραμμών που εξυπηρετεί ο Οργανισμός.
2ον. Στην υποχρέωση του ΟΣΕ να καλύπτει μέρος των επενδύσεών του σε υποδομές.
3ον. Στο μη προσδιορισμό της τιμής του εισιτηρίου με επιχειρηματικά κριτήρια, αλλά με κοινωνικά και χωρίς να καταβάλλονται οι ανάλογες αποζημιώσεις.
4ον. Στην ανάπτυξη πλήρως ασύμφορων δρομολογίων υψηλού κόστους και χαμηλής οικονομικής αποδοτικότητας.
5ον. Στις στρεβλώσεις που δημιουργούν οι υψηλές ανάγκες δευτερευουσών απολαβών (πληρωμή υπερωριών, δεδουλευμένων αναπαύσεων και αδειών κλπ) που ανεβάζουν το κόστος μισθοδοσίας περίπου στο 70% των λειτουργικών δαπανών.
Συνεπώς, η μη αποτελεσματική λειτουργία του ΟΣΕ οδήγησε σε μία σχέση εσόδων-εξόδων 1 προς 8, όταν ο μέσος όρος του λόγου εσόδων-εξόδων στις αντίστοιχες ευρωπαϊκές σιδηροδρομικές εταιρίες είναι 8 προς 10. Έτσι ο Οργανισμός αποτελεί τον πιο προβληματικό δημόσιο οργανισμό της Ευρώπης, χρεώνοντας καθημερινά με περισσότερα από 2,5 εκατ. ευρώ τον Έλληνα φορολογούμενο.
Και επειδή στον Προϋπολογισμό του 2010 εκτιμούσατε ότι ο ΟΣΕ θα έχει ζημιά 899,88 εκατ. €, μπορείτε να μας πείτε πως εκτελείται ο σχεδιασμός του Ομίλου τους πρώτους 5 μήνες;
Κυρίες και Κύριοι Συνάδελφοι,
Η Κυβέρνηση της Ν.Δ., εντοπίζοντας και αναγνωρίζοντας τα χρόνια δομικά προβλήματα του ΟΣΕ, ξεκίνησε το 2008 την προσπάθεια οικονομικής εξυγίανσης και διοικητικής αναδιάρθρωσης του Οργανισμού παρουσιάζοντας ένα ολοκληρωμένο Σχέδιο Ανασυγκρότησης του Ελληνικού Σιδηροδρόμου, με άξονες την ασφάλεια, τη διαφάνεια, την εξυγίανση και την ανάπτυξη. Σχέδιο στο περιεχόμενο του οποίου έχουν ήδη αναφερθεί οι Συνάδελφοι της Αξιωματικής Αντιπολίτευσης.
Μία προσπάθεια, βέβαια, που αναγνωρίζουμε πως θα έπρεπε να είχε ξεκινήσει νωρίτερα.
Μία προσπάθεια προς την κατεύθυνση επίλυσης του προβλήματος που ήταν απόλυτα σωστή και σύμφωνη με το κοινοτικό δίκαιο, αλλά, κυρίως, σύμφωνη με την απαίτηση των Ελλήνων πολιτών για άμεση εξυγίανση του ΟΣΕ.
Μία προσπάθεια που, δυστυχώς, σταμάτησε τον Οκτώβριο του 2009, καθώς η Κυβέρνηση του ΠΑ.ΣΟ.Κ. αποφάσισε να ακυρώσει το Σχέδιο Ανασυγκρότησης, χωρίς ωστόσο να παρουσιάσει καμιά εναλλακτική λύση εξυγίανσης του ΟΣΕ.
Την ακύρωση του Σχεδίου της Ν.Δ. ακολούθησε η αδικαιολόγητη αδράνεια της Κυβέρνησης του ΠΑ.ΣΟ.Κ., παρά το γεγονός ότι και η ίδια αναγνωρίζει ότι η εξυγίανση του ΟΣΕ είναι μονόδρομος.
Ακολούθησε η στασιμότητα και οι αποσπασματικές και αντιφατικές δηλώσεις της πολιτικής ηγεσίας, αλλά και οι γνωστές διαρροές των προθέσεών της στον Τύπο, οι οποίες εδράζονται ουσιαστικά στη φιλοσοφία του σχεδίου που η Κυβέρνηση της Ν.Δ. είχε καταρτίσει και παρουσιάσει.
Παρ’ όλα αυτά, το ολοκληρωμένο σχέδιο της Κυβέρνησης του ΠΑ.ΣΟ.Κ. για τον ΟΣΕ, πέρα από μία γενικόλογη αναφορά στην παρουσίαση, πρόσφατα, του άτολμου προγράμματος αποκρατικοποιήσεων, δεν έχει ακόμα κατατεθεί.
Κυρίες και Κύριοι Συνάδελφοι,
Η εξυγίανση του ΟΣΕ, στη σημερινή δυσμενή οικονομική συγκυρία για τη χώρα, αποτελεί για τη Ν.Δ. θέμα ύψιστης προτεραιότητας.
Δυστυχώς, όμως, η παροιμιώδης αδράνεια της Κυβέρνησης και η καθυστέρηση της αναδιάρθρωσης του Οργανισμού κοστίζουν ακριβά καθημερινά στους Έλληνες φορολογούμενους.
Και σε περιόδους οικονομικής στενότητας για τους πολίτες, όπως η τρέχουσα, ο επωμισμός ενός τέτοιο κόστους είναι ιδιαίτερα δυσβάσταχτος.
Έτσι, για ακόμα μία φορά, καλούμε την Κυβέρνηση να υιοθετήσει τους άξονες του σχεδίου της Ν.Δ. και να προχωρήσει άμεσα στην εξυγίανση του ΟΣΕ, συμβάλλοντας σημαντικά στην ανάταξη της Ελληνικής οικονομίας.
Όμως, η ανάταξη της Ελληνικής οικονομίας απαιτεί, παράλληλα με το στρατηγικό σχέδιο και τις επιμέρους συγκεκριμένες πολιτικές, ισχυρή και αυτόνομη πολιτική βούληση και αποτελεσματική πολιτική καθοδήγηση.
Απαιτεί προϋποθέσεις στις οποίες η παρούσα Κυβέρνηση φαίνεται ελλειμματική.
