Τα πρώτα τρία πακέτα μέτρων για την οικονομία ανακοινώθηκαν και υλοποιούνται. Αν η πανδημία κρατήσει αρκετούς μήνες ακόμη, υπάρχουν οι πόροι για να συνεχιστούν τα μέτρα στήριξης των εργαζομένων και των επιχειρήσεων και πώς θα εξευρεθούν αυτοί;
Η Κυβέρνηση δίνει από την πρώτη στιγμή, με προνοητικότητα και μεθοδικότητα, τη μάχη αντιμετώπισης της πανδημίας και των οικονομικών συνεπειών της.
Όπως ορθά αναφέρατε, προς αυτή την κατεύθυνση υλοποιούνται ήδη οι πρώτες τρεις δέσμες μέτρων. Και τις προσεχείς ημέρες θα υπάρξει διεύρυνση του πλαισίου προστασίας, για να καλυφθούν οι αυξημένες ανάγκες που έχουν προκύψει σχεδόν στο σύνολο της οικονομίας.
Είναι όμως γεγονός ότι η έκταση της υγειονομικής κρίσης δεν μπορεί ακόμη να προβλεφθεί.
Ως πολιτική ηγεσία του Υπουργείου Οικονομικών προετοιμαζόμαστε ακόμη και για δυσμενέστερα σενάρια.
Παράλληλα πράττουμε, και θα συνεχίσουμε να πράττουμε, το βέλτιστο δυνατό, ώστε να περιορίσουμε τις επιπτώσεις της πανδημίας, διαφυλάσσοντας όμως ταυτόχρονα τους πολυετείς κόπους και τις θυσίες του ελληνικού λαού για την ανάκαμψη της οικονομίας.
Απαιτείται συνεπώς σωφροσύνη και ρεαλισμός, μακριά από δημαγωγικές εξάρσεις.
Στο πλαίσιο αυτό, σε δημοσιονομικό επίπεδο, θα αξιοποιήσουμε στον μέγιστο βαθμό την ευελιξία που διαθέτει πλέον η Ελλάδα, όπως και όλα τα κράτη-μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης, μετά τις πρόσφατες αποφάσεις του Eurogroup και του Ecofin.
Χάρη στις αποφάσεις αυτές, ο στόχος για πρωτογενές πλεόνασμα 3,5% του ΑΕΠ δεν ισχύει πλέον, η μείωση των εσόδων εξαιτίας της κρίσης και η αύξηση των δαπανών για τη στήριξη της Υγείας, της ρευστότητας των επιχειρήσεων, της απασχόλησης και της κοινωνικής συνοχής, εξαιρούνται από τον υπολογισμό της δημοσιονομικής επίδοσης της χώρας και μπορούν να ληφθούν όλα τα αναγκαία μέτρα στους άξονες που προανέφερα, αποκλίνοντας από τον μεσοπρόθεσμο δημοσιονομικό στόχο του Συμφώνου Σταθερότητας και Ανάπτυξης, για όσο διαρκεί η πανδημία.
Σε ταμειακό επίπεδο, εκτιμούμε ότι, με τα ταμειακά διαθέσιμα που έχουμε και μπορούμε να δημιουργήσουμε, καλύπτονται οι ανάγκες για το προσεχές διάστημα, χωρίς να χρησιμοποιήσουμε καθόλου το «μαξιλάρι» ασφαλείας. Επιπροσθέτως, θα αξιοποιηθούν πλήρως ευρωπαϊκοί πόροι και εργαλεία για την αντιμετώπιση της πρωτόγνωρης κατάστασης που βιώνουν όλα τα κράτη-μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης.
Αναφερθήκατε στο «μαξιλάρι» ασφαλείας των 31 δισ. ευρώ. Εάν επιδεινωθεί περαιτέρω η κατάσταση, πόσα από αυτά τα κεφάλαια μπορεί να χρησιμοποιήσει η Κυβέρνηση όσο διαρκούν τα περιοριστικά μέτρα για την πανδημία και υπό ποιες προϋποθέσεις;
Η Ελληνική Κυβέρνηση θα αξιοποιήσει όλα τα διαθέσιμα μέσα, με γνώμονα την αποτελεσματικότερη δυνατή αντιμετώπιση των έκτακτων συνθηκών αλλά και με το βλέμμα στη μετά-κορονοϊό εποχή.
Το πότε και σε ποιο βαθμό θα αξιοποιηθεί κάθε μέσο, αποτελεί συνάρτηση της διάρκειας, της έντασης και της χρονικής εξέλιξης του προβλήματος.
Σε κάθε περίπτωση οφείλουμε να διασφαλίσουμε τόσο ότι η οικονομία θα κρατηθεί ζωντανή όσο και ότι θα υπάρχουν οι βάσεις για την επανεκκίνησή της την επόμενη μέρα.
Πότε θα γίνει η αναθεώρηση του προϋπολογισμού και τι σημαίνει πρακτικά αυτό;
Η Κυβέρνηση θα καταθέσει το προσεχές διάστημα συμπληρωματικό προϋπολογισμό, με αύξηση του τακτικού αποθεματικού του Υπουργείου Οικονομικών κατά 4 δισ. ευρώ.
Στον συμπληρωματικό προϋπολογισμό θα συμπεριληφθούν όλα τα μέτρα που έχουν ήδη αρχίσει να τίθενται σε εφαρμογή και όσα θα ανακοινωθούν το επόμενο διάστημα.
Για να έχουμε μία αίσθηση των μεγεθών, οι αναστολές φορολογικών υποχρεώσεων ξεπερνούν τα 2 δισ. ευρώ.
Επιπλέον, η αποζημίωση ειδικού σκοπού και η κάλυψη των ασφαλιστικών εισφορών μισθωτών και ελεύθερων επαγγελματιών, διαμορφώνεται επίσης στα 2 δισ. ευρώ.
Το δημοσιονομικό κόστος αυτών των μέτρων ξεπερνά τα 3,5 δισ. ευρώ.
Κόστος το οποίο, μαζί με την επιστρεπτέα προκαταβολή για την ενίσχυση της ρευστότητας επιχειρήσεων, τις επιπρόσθετες δαπάνες για την δημόσια υγεία και το Δώρο Πάσχα προς τους εργαζόμενους στα νοσοκομεία, διαμορφώνεται πλέον στα 4,7 δισ. ευρώ, που αντιστοιχεί στο 2,5% του ΑΕΠ. Ποσοστό υψηλότερο από τον τρέχοντα μέσο ευρωπαϊκό όρο, που διαμορφώνεται στο 2% του ΑΕΠ.
Επίσης, στον Προϋπολογισμό θα αποτυπωθούν και οι εκτιμήσεις για την πορεία και τα βασικά μεγέθη της ελληνικής οικονομίας τα οποία θα προσαρμοστούν στα νέα, δυσμενή δεδομένα που δημιουργεί η κρίση.
Μια κρίση που είναι βαθιά, θα γίνει βαθύτερη, και, σύμφωνα με τις τελευταίες προβλέψεις, θα οδηγήσει την οικονομία σε ύφεση το 2020.
Ύφεση που με την προσπάθεια όλων μας, θα είναι παροδική και άρα σύντομα αναστρέψιμη.
Πώς θα αξιοποιήσουν οι τράπεζες την ένταξη της χώρας στο νέο πρόγραμμα ποσοτικής χαλάρωσης της ΕΚΤ, για να ενισχύσουν την πραγματική οικονομία;
Η απόφαση της ΕΚΤ να κάνει τα ομόλογα του Ελληνικού Δημοσίου αποδεκτούς για το νέο πρόγραμμα τίτλους δίνει τη δυνατότητα αγοράς τουλάχιστον 12 δισ. ευρώ ελληνικών ομολόγων.
Έτσι περιορίζονται οι ανάγκες των ελληνικών τραπεζών για ενέχυρα, προκειμένου να αντλήσουν ρευστότητα από την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα, επιτρέποντας σε αυτές να συμβάλουν ουσιαστικά στην ενίσχυση της ρευστότητας στην πραγματική οικονομία.
Σας θυμίζω ότι τα ομόλογα του Ελληνικού Δημοσίου γίνονται αποδεκτά για πρώτη φορά από το 2015, όταν ξεκίνησε η ποσοτική χαλάρωση, στην οποία η χώρα μας – με ευθύνη της προηγούμενης Κυβέρνησης – ουδέποτε συμμετείχε.
Θα υπάρξει συνεργασία με τους εταίρους και το εγχώριο τραπεζικό σύστημα, ώστε να συνεχίσει να υφίσταται πλαίσιο προστασίας της κύριας κατοικίας ακόμα και μέχρι το τέλος του 2020;
Το ζήτημα θα αντιμετωπιστεί από την Κυβέρνηση με υπευθυνότητα και ευαισθησία, την κατάλληλη στιγμή, σε συνεννόηση με τους ευρωπαϊκούς θεσμούς και το τραπεζικό σύστημα.
Εξετάζετε το ενδεχόμενο η αναστολή καταβολής δόσεων να αφορά σε όλους τους δανειολήπτες, καθώς η κρίση σταδιακά αγγίζει σχεδόν ολόκληρο το φάσμα της οικονομικής δραστηριότητας στη χώρα;
Τα μέτρα που αφορούν στο τραπεζικό σύστημα λαμβάνονται σε συνεννόηση και στενή συνεργασία της Κυβέρνησης με την Ελληνική Ένωση Τραπεζών, την Τράπεζα της Ελλάδος και τις διοικήσεις των πιστωτικών ιδρυμάτων.
Από την αρχή της υγειονομικής κρίσης σχεδιάζουμε και εφαρμόζουμε πολιτικές με κύριο μέλημα να μη μείνει αβοήθητος κανένας πολίτης και καμία επιχείρηση, αλλά και με βασικές αρχές την κατανομή των βαρών με όρους κοινωνικής δικαιοσύνης και τη στήριξη της κουλτούρας, που αφορά τη συνέπεια στις πληρωμές, σε αυτούς που μπορούν.
Σχεδιάζετε την επέκταση των μέτρων στήριξης που έχετε ανακοινώσει και σε άλλους ΚΑΔ;
Η λίστα με τους ΚΑΔ που πλήττονται από την εξάπλωση του κορονοϊού, τονίσαμε εξαρχής, ότι είναι δυναμική.
Είναι σαφές ότι η κατάσταση στην πραγματική οικονομία επιδεινώθηκε ραγδαία τις τελευταίες ημέρες, και συνεχίζει να επιδεινώνεται.
Γι’ αυτό, την επόμενη εβδομάδα θα προστεθούν και άλλες κατηγορίες οικονομικών δραστηριοτήτων. Η δέσμη των μέτρων στήριξης θα διευρυνθεί.
Πότε θα αποφασίσετε αν θα δοθεί και τέταρτο πακέτο στήριξης και ποιους παράγοντες θα λάβετε υπόψη σας;
Όπως προανέφερα, το πλαίσιο προστασίας θα διευρυνθεί σημαντικά την επόμενη εβδομάδα. Πλαίσιο που ήδη καλύπτει 600.000 επιχειρήσεις, με 1,2 εκατομμύρια μισθωτούς, που αντιστοιχούν στο 60% των μισθωτών ιδιωτικών επιχειρήσεων της χώρας, καθώς και 550.000 ελεύθερους επαγγελματίες, αυτοαπασχολούμενους και ιδιοκτήτες επιχειρήσεων.
Έχουμε δεσμευτεί ότι το «δίχτυ ασφαλείας» που απλώνει το Κράτος, προστατεύοντας, στο μέτρο του εφικτού, τους εργαζόμενους και τον παραγωγικό ιστό της οικονομίας, θα επεκτείνεται, ανάλογα με τις ανάγκες που θα προκύπτουν.
Είστε ικανοποιημένος από την αντίδραση της Ευρωπαϊκής Ένωσης στην κρίση; Ο Ισπανός πρωθυπουργός πρότεινε τις προάλλες ένα «σχέδιο Μάρσαλ» για την αντιμετώπιση των επιπτώσεων του κορονοϊού;
Οι αποφάσεις που ελήφθησαν για δημοσιονομική ευελιξία στα κράτη-μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης και για διάθεση ευρωπαϊκών πόρων, ώστε να στηριχθεί η ρευστότητα των επιχειρήσεων, αποτελούν σημαντικές κινήσεις για την αντιμετώπιση της παρούσας κρίσης.
Μίας συμμετρικής κρίσης, η οποία πλήττει όλες της ευρωπαϊκές κοινωνίες και οικονομίες.
Εντούτοις είναι σαφές ότι χρειάζονται περισσότερα και πιο θαρραλέα βήματα.
Πρέπει να διευρυνθεί και να αξιοποιηθεί πλήρως, για τη στήριξη των πολιτών και της οικονομίας, όλο το διαθέσιμο «οπλοστάσιο».
Επιπλέον, απαιτούνται νέες, δραστικές λύσεις, που θα αποδείξουν στους πολίτες, τις επιχειρήσεις και τις αγορές ότι η Ευρώπη απαντά συνεκτικά, αποφασιστικά και αποτελεσματικά στο κοινό πρόβλημα, ενισχύοντας περαιτέρω την ενιαία οικονομική αρχιτεκτονική της.
Μία τέτοια ενιαία λύση είναι και αυτή που πρότειναν εννέα εκ των ηγετών των κρατών-μελών της Ευρωπαϊκής Ένωσης, μεταξύ των οποίων και ο Πρωθυπουργός της χώρας.
Δηλαδή αυτή της έκδοσης ενός κοινού χρεογράφου από ένα θεσμικό όργανο της Ευρωπαϊκής Ένωσης, που η αποστολή του θα είναι η συγκέντρωση κεφαλαίων, στην ίδια βάση και προς όφελος όλων των κρατών-μελών.
Με αυτό τον τρόπο θα εξασφαλισθεί σταθερή και μακροπρόθεσμη χρηματοδότηση των πολιτικών που απαιτούνται για την αντιμετώπιση των δυσμενών συνεπειών από την πανδημία.
Αυτό το κοινό οικονομικό «εργαλείο» θα πρέπει να έχει επαρκές μέγεθος και εκτεταμένη διάρκεια, ώστε να είναι απόλυτα αποδοτικό και να αποτρέπει κινδύνους υποτροπής.
Η κρίση που βιώνουμε τι απαιτεί, κατά τη γνώμη σας, σε βάθος χρόνου: μείωση φόρων, για να ανασάνουν νοικοκυριά και επιχειρήσεις, ή στοχευμένη αύξηση, ώστε να έχει το κράτος πόρους για να ασκήσει δημοσιονομική και κοινωνική πολιτική;
Πριν από την υγειονομική κρίση, η Κυβέρνηση είχε αρχίσει να εφαρμόζει, μεθοδικά και με κοινωνική δικαιοσύνη, ένα συνεκτικό σχέδιο μείωσης φόρων, το οποίο όχι μόνο περιόριζε τα φορολογικά βάρη νοικοκυριών και επιχειρήσεων, αλλά βελτίωνε και την εισπραξιμότητα των φόρων, λειτουργώντας εν τέλει θετικά και για τα κρατικά έσοδα.
Απεδείχθη, δηλαδή, στην πράξη ότι η συνετή δημοσιονομική διαχείριση και οι κατάλληλες παρεμβάσεις για τη μείωση των φορολογικών βαρών είναι αποτελεσματικότερες από την αύξηση φόρων, προκειμένου το κράτος να διευρύνει τους πόρους του για κοινωνική πολιτική.
Η πανδημία του κορονοϊού ανέτρεψε τις προτεραιότητες που είχαμε θέσει.
Τώρα θα κάνουμε το βέλτιστο δυνατό ώστε η κοινωνία και η οικονομία να βγουν όρθιες από τη δύσκολη δοκιμασία, αυξάνοντας δαπάνες για τη στήριξη της δημόσιας Υγείας, της απασχόλησης και της κοινωνικής συνοχής, ώστε μόλις ξεπεράσουμε το πρόβλημα, η οικονομία να ανακτήσει τη δυναμική που είχε αναπτύξει έως τις αρχές του έτους.
Θα τα καταφέρουμε!