Ο Υπουργός Υποδομών και Μεταφορών, Χρήστος Σταϊκούρας, απαντά στα ερωτήματα του NEWS 24/7.
Το ETCS απαιτεί εξοπλισμό στο σιδηροδρομικό δίκτυο, όπως Eurobalises, GSM-R, τηλεδιοίκηση και συστήματα σηματοδότησης. Σε ποια σημεία του δικτύου έχουν εγκατασταθεί και λειτουργούν αυτά τα συστήματα, και σε ποια παραμένουν ανενεργά ή ελλιπή;
Σκοπός των παρεμβάσεων του Υπουργείου Υποδομών και Μεταφορών είναι να επιτευχθούν υψηλότερες προδιαγραφές ασφαλείας στον ελληνικό σιδηρόδρομο, με την εγκατάσταση όλων των πτυχών του ολοκληρωμένου ευρωπαϊκού συστήματος ERTMS, το οποίο – μέχρι πρόσφατα – ήταν εγκατεστημένο μόλις στο 14% του ευρωπαϊκού σιδηροδρομικού δικτύου.
Μέρη του αποτελούν το υποσύστημα ασφαλούς κυκλοφορίας των συρμών ETCS και το υποσύστημα τηλεπικοινωνιών, μεταξύ του προσωπικού και των σταθμών και των μηχανοδηγών, GSM-R.
Αν εξαιρεθεί το τμήμα του επλήγη από τη θεομηνία Daniel, τον Σεπτέμβριο του 2023, η κεντρική γραμμή μεταξύ Αθήνας – Θεσσαλονίκης διαθέτει πια την υποδομή που απαιτείται για το παρατρόχιο κομμάτι του υποσυστήματος ασφαλούς κυκλοφορίας των αμαξοστοιχιών.
Ειδικότερα:
- Σύμβαση 717 (Σηματοδότηση – Τηλεδιοίκηση): Παραδόθηκε, τον Σεπτέμβριο του 2023, η Σύμβαση 717 για την ανάταξη της σηματοδότησης και της τηλεδιοίκησης στον άξονα Αθήνα – Θεσσαλονίκη – Προμαχώνας, η οποία – πριν τον Daniel – ήταν εγκατεστημένη και λειτουργική στο 100%.
- Σύστημα ETCS επί της γραμμής: Ολοκληρώθηκε, τον Νοέμβριο του 2023, η παράδοση της Σύμβασης για την εγκατάσταση συστήματος αυτόματης προστασίας συρμών επί της γραμμής.
- Σύστημα ETCS επί των συρμών: Υπεγράφη, τον Μάρτιο του 2024, η Σύμβαση μεταξύ ΓΑΙΑΟΣΕ και Hitachi Rail για την επαναφορά σε λειτουργία 115 μονάδων ETCS.
Έως σήμερα έχουν αναταχθεί 72 μονάδες ETCS (On Board Units) σε λειτουργικά τρένα και τον Σεπτέμβριο του 2025, θα έχουν αναταχθεί και οι υπόλοιπες 43 μονάδες ETCS (On Board Units) που περιλαμβάνονται στη Σύμβαση.
- Σύστημα τηλεπικοινωνίας GSM-R επί της γραμμής: Σήμερα, είναι εγκατεστημένο σε 377,9 χλμ., ήτοι στο 78%, έχοντας ανατάξει τις ζημιές που προκάλεσε ο Daniel. Υπολείπεται το τμήμα Τιθορέα – Δομοκός για να ολοκληρωθεί η εγκατάσταση στο 100% του άξονα Αθήνα – Θεσσαλονίκη και για το οποίο έχει ολοκληρωθεί η σύνταξη των τευχών δημοπράτησης.
- Επί συρμού σύστημα (On Board): Σήμερα, είναι εγκατεστημένο σε τρένα 100 μονάδες GSM-R (On Board συσκευές Cab Radios), έχοντας λάβει, τον Ιούλιο του 2023, τη σχετική αδειοδότηση από τη ΡΑΣ.
Εκτιμάται ότι στο τέλος του 1ου εξαμήνου του 2025, το σύστημα GSM-R θα είναι πλήρως λειτουργικό, πλην του τμήματος Τιθορέα – Δομοκός.
Συμπερασματικά, τα συστήματα ασφάλειας των σιδηροδρομικών μεταφορών είναι σήμερα πολύ καλύτερα από τον Φεβρουάριο του 2023, πολύ περισσότερο δε, από το 2019.
Τι επιπλέον μέτρα έχουν ληφθεί για να περιοριστούν οι κίνδυνοι μέχρι την πλήρη λειτουργία του συστήματος;
Παράλληλα με την ανάπτυξη των νέων τεχνολογικών συστημάτων που περιορίζουν τις επιπτώσεις από την πιθανότητα ανθρώπινου λάθους, η ασφάλεια των σιδηροδρομικών μεταφορών έχει ενισχυθεί και από τις ακόλουθες παρεμβάσεις:
- Οικονομική ενίσχυση του Διαχειριστή Υποδομής (ΟΣΕ) – «Σιδηρόδρομοι Ελλάδος Μ.Α.Ε» για την κάλυψη των άμεσων λειτουργικών του αναγκών και των έργων συντήρησης. Τον Ιούλιο του 2023, ο Οργανισμός υπέγραψε για πρώτη φορά Σύμβαση με το Ελληνικό Δημόσιο 5ετούς διάρκειας, στο πλαίσιο της οποίας αυξάνεται η ετήσια χρηματοδότησή του από τα €45 εκατ. στα €75 εκατ.
- Λειτουργία 4 Κέντρων Ελέγχου Σηράγγων και 5 Κέντρων Ελέγχου Τηλεδιοίκησης.
- Διαγωνιστική διαδικασία για την αντικατάσταση 90 αυτόματων συστημάτων ισόπεδων διαβάσεων (ΑΣΙΔ) παλαιάς τεχνολογίας, συνολικού κόστους €25 εκατ.
- Ενίσχυση του ανθρώπινου δυναμικού του ΟΣΕ. Σήμερα, το προσωπικό του ΟΣΕ αριθμεί 317 άτομα, έναντι 1.096 ατόμων στο τέλος του 2023. Παράλληλα, ολοκληρώνεται στο τέλος του 1ου τριμήνου του 2025, η πρόσληψη, μέσω ΑΣΕΠ, 140 νέων μόνιμων στελεχών. Και έχει εγκριθεί από το Υπουργείο Εσωτερικών (ΠΥΣ 51) η αύξηση προσωπικού κατά 100 επιπλέον μόνιμους υπαλλήλους.
- Μεταρρύθμιση του σιδηροδρομικού τομέα, η οποία θεσμοθετήθηκε τον Δεκέμβριο του 2024 (ν.5167/2024), με σκοπό να αντικατασταθεί το πολυδαίδαλο διοικητικό σχήμα. Δημιουργείται ένας ενιαίος φορέας ο οποίος θα περιλαμβάνει τον ΟΣΕ, την ΕΡΓΟΣΕ και τη ΓΑΙΟΣΕ στο σκέλος που αφορά στο τροχαίο υλικό, σχηματίζοντας τους Σιδηρόδρομους Ελλάδος.
- Κατάρτιση και υλοποίηση Σχεδίου Δράσης για την Ασφάλεια και Διαλειτουργικότητα, σε συνεργασία με τους ευρωπαϊκούς θεσμούς, με στόχο τη συνολική βελτίωση της σιδηροδρομικής ασφάλειας στην Ελλάδα.
- Στελέχωση, λειτουργική ανεξαρτησία και οικονομική αυτονομία του ΕΟΔΑΣΑΑΜ, προκειμένου, μέσω του έργου του, να επισημαίνει ατέλειες του συστήματος ασφαλείας, προκειμένου αυτές να αντιμετωπιστούν.
- Υλοποίηση επενδύσεων υποδομών στον ελληνικό σιδηρόδρομο, ύψους περίπου 2,5 δισ. ευρώ, χρηματοδότησης από το ΕΣΠΑ, το Πρόγραμμα «Συνδέοντας την Ευρώπη (CEF)» 2014 – 2020 και 2021 – 2027, καθώς και το Ταμείο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας.
